آشنایی کامل با سیستم انژکتوری بنزینی

علت پیدایش سیستم های انژکتوری این بود :

1. کاهش مصرف سوخت بدلیل وجود سیستم کنترل مصرف

2.افزایش عمر موتوربه دلیل کاهش قطعات مکانیکی

3.کاهش ارتفاع موتوربه دلیل حذف کاربراتور

4.قدرت شتاب گیری بالا بدلیل اینکه سوخت بصورت اتمیزه در پشت سوپاپ ورودی آماده است وهمچنین

اوانس به موقع ودقیق باعث بالا رفتن قدرتشتاب گیری

5.قابلیت استارت بهتر در هوای سرد به دلیل تزریق سوخت با توجه به درجه حرارت موتور

6.خام سوزی کمتر درسیستم به دلیل اندازه گیری دقیق سوخت با توجه به شرایط موتور

7.توزیع به اندازه سوخت بین سیلندر ها

با داشتن مزایای بیشتر نسبت به نوع کاربراتوری ونداشتن عیب های این سیستم ِ انژکتور سریعا رشد یافت ومورد استفاده قرار گرفت

اما تفاوت اساسی سیستم انژکتور با سیستم کاربراتوری در سیستم سوخت رسانی ودسته سیم و وجود سنسورهای برای رساندن اطلاعات به ECU است

ECU: فرمانده وتصمیم گیرنده اصلی در این مجموعه میباشد که واحد کنترل کننده الکترونیکی می باشد

سنسورها :یا حسگرها به قطعاتی گفته میشود که شرایط کارکرد موتور رابه ECU ارسال میکنند

عملگرها :یا فرمانبرها به قطعاتی گفته میشوند که هر کدام با توجه به وظیفه خود در زمان مودر نظر از

ECU فرمان دریافت نموده و وظیفه خود را در جهت کمک به موتور انجام می دهند

بطور کلی سیستم های انژگتوری به سه دسته تقسیم می گردنند :

1.سیستم انژگتوری پاشش تک نقطه ای (SPEI)مانند دوو ریسر

2.سیتم انژگتوری پاشش چند نقطه ای (MPFI)که درتقریبا در تمام خودرو های استفاده شده است

3.سیستم انژگتوری پاشش مستقیم بنزینی (GDI)

مدلهای انژکتوری مختلف:

A : دسته غیر ترتیبی :

که دراین دسته چهار انژگتور باهم عمل پاشش راانجام میدهند به این دسته مگنتی مارلی گفته میشود مانند

سری اول پژوپرشیا وسمند

B: دسته نیمه ترتیبی :

در این دسته انژگتورها بصورت جفت جفت پاشش میکنند یعنی انژگتور 1و4 باهم وانژگتورهای 2و3 نیز باهم

عمل پاشش را انجام می دهند که به گروه SL96 معروف است مانند پژو 405 و پژو RD

c: دسته ترتیبی :

این دسته با پیشرفت تکنولوژی جایگزین جایگزین دو گروه قبلی شد وامروزه در تمام اتومبیل های ساخته

شده از این گروه استفاده می گردد دراین نوع ترتیب پاشش بصورت 1.3.4.2 میباشد این دسته معرف

S2000 وسیستم بوش وsimens است مانند پژو پراید و206اما درECU برای بررسی خطای پیش آمده که چراغ چک روشن میگردد باید دستگاه دیاگ را به ECU متصل

نمود برای این قسمت یک کابل رابط بین ECU و دستگاه دیاگ قرارداده میشود که در خودروها این محل متفاوت میباشد :

در 206 داری یک سوکت 16 پایه است که در زیر فرمان قرار دارد

در 405و پارس و سمند در کنار مخزن روغن ترمز قرار دارد

در سمند LX در زیر فرمان قراردارد

در RD و ROA نیز در کنار مخزن روغن ترمز قرار دارد

در پیکان داخل جعبه ECU قرار دارد

در زانتیا در داخل جعبه فیوز زیر فرمان قرار دارد

_درسستم مگنتی مارلی میزان سوخت و آوانس جرقه را میتوان بطور دستی تنظیم نمود

_درمدل SL96 فقط میتوان مقدار سوخت را بصورت دستی تنظیم نمود


اما در این مبحث ما فقط به تشریح عملگر ها می پردازیم :

عملگر های سیستم انژکتور عبارتند از :

1.رله فن

2.کوئل دوبل

3.پمپ بنزین

4.استپ موتور

5.شیر برقی کنیستر

6.عقربه دور سنج موتور

7.چراغ اخطار عیب یاب

8.انژکتور

9. رله دوبل

اما پس از ارسال سیگنال های که از طرف سنسورها به ECU که این سیگنال ها بصورت ولتاژ(آنالوگ)بهECU ارسال میگردد باید به دیجیتال تبدیل گرددند که این کار توست قسمتی به نام A/B که یک مدارالکترونیکی است انجام می پزیرد:

رله دوبل:

رله دوبل یکی از قطعاتی مهم سیستم انژگتوری است که در 3حالت سوئیچ باز ِ سوئیچ بسته ِوخودرو روشن برق قطعات زیر را تامین میکند

1.ECU

2.پمپ بنزین

3.انژگتورها

4.کوئل دوبل

5.شیر برقی کنیستر

6.برق المنت گرم کن سنسور اکسیژن

7.المنت گرم کن دریچه گاز

8.برق چراغ عیب یاب

اگر این قطعه خراب گردد برق این سیستم ها قطع میگردد و یکی ازنشانه های سریع برای پیی بردن به

خرابی این قطعه روشن نشدن چراغ چک بعد از سوئیچ باز است

محل قرارگیری:

این قطعه در خودروها محلش متفاوت است برای مثال:

1.در پیکان و پژو RD داخل جعبه ECU قراردارد

2.در پژو وسمند در زیر سینی فن قرار دارد

3.در پژو 206 درزیر ECU قراردارد

4.در پراید در کنار باطری چسبیده به باطری قراردارد

ساختار داخلی :

رله یک سوئیچ الکترومغناطی است که با یک جریان کم می تواند جریان زیاد را انتقال دهد

رله تشکیل شده است از 1.بوبین 2.یکعدد پلاتین دوبل که متشکل از قسمت رله اصلی رله قرت است

مدار الکتریکی:

رله توسط یک کانکتور 12الی 15 پایه به دسته سیم اصلی متصل میشود پایه 2و8و11و15 دارای برق 12 هستند

پایه 14در موقع باز بودن سوئیچ ولتاژ 12 دارداز پایه4 برق انژگتور –از پایه 5 برق کویل واز پایه 6 برق گرمکن تامین میگردد

از پایه 13 برق پمپ بنزین واز پایه 9برق شیر کنیستر تامین میشود

در زمان خاموش بودن از پایه 10 ودر سوئیچ باز از پایه 1 برق ECU تامین میگردد

شرح کار

عملکرد رله در 3مرحله است

1.سوئیچ بسته:که دراین حالت برق 12 برای نگهداری اطلاعات به ECU ارسال میگردد

2.سوئیچ باز:در این حالت رله به مدت 2تا5 ثانیه برای اجزا زیر برق 12 می فرستد

1.ECU 2.پمپ بنزین 3.انژگتورها .4 کوئل دوبل 5.شیر برقی کنیستر 6.المنت دریچه گاز 7.المنت گرمکن

دریچه گاز

3.مرحله موتور روشن :

دراین حالت رله دوبل دائما برق اجزا بالا وسنسور سرعت خودرو وهنگامیکه خودرو روشن میگردد ولتاژ 12

ارسال میگردد

روش عیب یابی :

در اثر سوختن چه رله اصلی چه رله قدرت خودرو روشن نمیگردد

روش های تست رله

A:روش تست ولتاژی :

B: تست اهمی :


انژکتور:

انژکتور درایران دو مدل است که عبارتند از:

مخروطی :مانند 405،پارس،زانتیا

استوانه ای: مانند 206،پیکان،روآ ، پراید

انژکتور یک وسیله الکتریکی مغناطیسی است که به منظور تنظیم میزان پاشش سوخت ،متناسب با نیاز

موتور وهمچنین فراهم کردن شرایط کار کرد مطلوب در یک سیستم تزریق سوخت طراحی شده است

انژکتورسوخت را داخل مانیفولد هوای ورودی پشت سوپاپ اسپری کرده و به حالت اتمیزه در می آورد

محل قرارگیری آن روی ریل سوخت است وبه وسیله یک پایه به آن بسته میشود و توسط 2 عدد اورینگ

آبندی میشود یک سر انژگتور داخل ریل سوخت و سر دیگر آن داخل مانیفولد هوای ورودی قرار دارد

• ساختار داخلی انژکتور:

• هر واحد انژکتور از قسمت های زیر ساخته شده است:

• 1- سوزن انژکتور

• 2- سیم پیچ سلونوئیدی

• 3- فنر پشت سوزن انژکتور

• 4- پوسته انژکتور

• 5- دو عدد اورینگ آبندی

• 6- در بعضی خودروها مثل مدل مخروطی دارای صافی بنزین است



• مدار الکتریکی انژکتور:

• انژکتور دارای یک سوکت دو پایه است

• ۞ پایه 1 ولتاژ 12 ولت مثبت را به طور دائم از رله دوبل می گیرد

• ۞ پایه 2 ولتاژمنفی را از (ECU) بصورت منقطع (در زمان پاشش) دریافت می کند

شرح کار انژکتور:

وقتی سوئیچ باز است یک برق 12 ولت مثبت بطور دائم به یکی از پایه های انژکتور می رسد و آن را برق

دار می کند و در زمان پاشش (ECU) ولتازمنفی را ارسال می کندکه باعث آه ن ربا شدن سیم پیچ انژکتور

شده و سوزن انزکتور را از روی نشیمنگاه خود به عقب می کشد در این هنگام سوخت با فشار سه

اتمسفر داخل منیفلد هوا اسپری می شود و هر گاه زمان پاشش انژکتور به پایان برسد (ECU) ولتاژمنفی

را قطع می کند و سوزن با فشار فنر پشت آن در نشیمنگاه می نشیند و سوخت قطع می شود

پودری و با زاویه 10 درجه به داخل مانیفولد هوای ورودی پشت سوپاپ ورودی اسپری می کند تا از تغلیظ

سوخت جلوگیری کند

• نیازهای اولیه:

• پایداری، مشخصات و عملکرد انژکتور باید در شرایطی مثل زمان های طولانی و کوتاه پاشش، پاشش در

زمان سرد،گرم و غیره تضمین شوند. در بین 6 مورد پایینی، پنج مورد اول مشخصات اصلی اند و مورد آخر

مربوط به پایداری سیستم می باشد

• 1- نرخ جریان دقیق سوخت

• 2- وضعیت عملکرد خوب در نرخ جریان کم و عملکرد در محدوده وسیع

• 3- مشخصات پاشش خوب

• 4- عدم نشتی

• 5- صدای کم

• 6- فعالیت پایدار و پیوسته

روش های عیب یابی انژکتور:

هر گاه خودرو دچار ریپ زدن و تک کار کردن می شود ممکن است یکی از انژکتور ها معیوب باشد عیب ها

می تواند در مدار الکتریکی و یا مکانیکی و یا در اثر کثیف شدن و داخل شدن آب پشت سوزن انژکتور بوجود

آمده باشد


• تست اهمی انژکتور:

• سوکت انژکتور را در آورده و مقاومت سوزن انژکتور را بدست می آوریم

• ♦ مقاومت انژکتور استوانه ای بین 9.5 تا 14.5 اهم است

• ♦ مقاومت سوزن مخروطی بین 12.5 تا 17.5 اهم است


تست لامپی انژکو:

برای لامپ تست انژکتور می توانید یک (LED) بامقاومت 520 الی 490 اهم متصل کنیدو قسمت مثبت

(LED) رابه مثبت باطری و قسمت منفی را به منفی سوکت انژکتور متصل کرده و جای مقاومت فرقی

نمی کند که بعد یا قبل از (LED) باشد خودرو را روشن کرده لامپ به همراه انژکتور کار می کند.



دیگر راه تست انژکتور نحوه پاشش، گوش دادن به صدای انژگتور ،شکل موج منحنی و بررسی برق انژگتور میباشد

نحوه پاشش انژگتور:

سرعت پاشش در انژکتور، به فشار پاشش، زمان پاشش و اندازه روزنه بستگی دارد.به همین جهت، برای کنترل سرعت پاشش سوخت بوسیله زمان روشن بودن انژکتور فشار سوخت باید تحت هر فشاری در منیفولد هوای ورودی ثابت بماند. سرعت پاشش سوخت مورد نیاز موتور توسط (ECM) تعیین می‌گردد. اگر فشار سوخت بالا باشد سرعت نیز بالاست و نیز بالعکس، پاشش در منیفولد هوای ورودی اتفاق می‌افتد.

بنابراین، در مقابل فشار جو، اگر فشار مطلق منیفولد هوا پایین باشد، سرعت پاشش بالا خواهد بود و اگرفشار زیاد باشد، سرعت نیز کم می‌شود

به همین جهت، رگلاتور فشار سوخت، فشار سوخت را همواره بالاتر از فشار پاشش پایه منیفولد نگاه می‌دارد تا سرعت پاشش را تنها از طریق زمان منبع تغذیه برق انژکتور کنترل کند. از اینرو، در می‌یابیم که رگلاتور فشار سوخت، فشار پاشش انژکتور را در سطحی مخالف فشار منفی منیفود هوا تنظیم می‌کند


رگلاتور فشار از محفظه فلزی بیرونی، دریچه دیافراگم، محفظه دیافراگم و محفظه سوخت

تشکیل شده است. محفظه دیافراگم از طریق شیلنگ خلاء به مخزن متصل است و از این

جهت دارای فشاری منفی از منیفولد گاز می‌باشد. وقتی فشار سوخت بیش از حد مشخص شده باشد،

دیافراگم توسط خلاء ایجاد شده از روی مخزن بالا می‌رود و سوخت مازاد از طریق لوله بازگشت به باک سوخت بر می‌گردد


در ضمن اطلاعات بالا و اعداد بیشتر مربوط به خودروی پراید می باشد


سیستم خودکار قطع سوخت:

• دستگاهی ایمنی است که باعث جلوگیری از آتش سوزی هنگام تصادف می گردد. این دستگاه، نیروی

الکتریکی پمپ سوخت را هنگامیکه سنسور، تصادف را تشخیص دهد، قطع می‌کند. جایگاه سنسور در سمت

چپ موتور است.

• محدوده عملکرد:

• بیش از 15 مایل بر ساعت تصادف از جلو: ماشین باید خاموش باشد

• 14 مایل تا 9 مایل بر ساعت : منطقه خاکستری

• زیر 8 مایل بر ساعت پیش از تصادف : ماشین نباید خاموش باشد



اگر خودرو تصادف بکند، ساچمه فولادی بالا می‌رود. ساچمه، اتصالات متحرک را هل می‌دهد و کلید قطع

می‌گردد.


• استپر موتور (STEPPER MOTOR)

• استپر موتور دارای عناوین دیگر همانند موتور مرحله ای دور آرام و موتور پله ای نیز می باشد.

• این قطعه شامل یک سوزن و روتور و هسته مغناطیسی و دو عدد سیم پیچ که با تغذیه معکوس کار

می کنند.
• وظایف استپر موتور:
• 1- ایجاد حالت ساسات در حالت سرد بودن موتور

• 2- کمک به تنظیم سوخت و هوای دور آرام و تثیت دور های ناپایدار موتور

• 3- تنظیم دور آرام در زمان گرفتن بار اضافی از موتور (کولر،فرمان هیدرولیک،....)

• 4- جلوگیری از بسته شدن سریع مسی هوا زمانی که در سرعت ای بالا راننده به طور ناگهانی پا را از روی پدال گاز بر می دارد.

• موتور مرحله ای در دو مدل است 1.خطی 2.چرخشی


نوع چرخشی:


• مدار برقی استپر موتور:

• موتور مرحله ای مستقیما توسط (ECU) کنترل می شود و سوکت آن به شرح زیر است

• پایه های AوD یا 1 و 4 (بیرونی ها) مربوط به سیم پیچ اولیه است.

• پایه های BوC یا 2 و 3 ( داخلی ها) مربوط به سیم پیچ ثانویه است.

• محل قرار گیری استپر موتور:

• برای تامین هوای مورد نیاز در دور آرام یک مدار کنار گذر یا بای پس لازم است که در کنار دریچه گاز

تعبیه شده است این مسیر کنار گذر توسط نوک شافت موتور مرحله ای یا همان سوزن باز و بسته می شود

بنابراین حجم هوای ورودی در دور آرام موتور به فرمان (ECU) و حرکت موتور مرحله ای بستگی داشته و

تنظیم می شود.

• نوع استپر موتورچرخشی:

• عیب یابی موتور پله ای:

• کثیفی یا خرابی موتور پله ای معایب زیر را در بر دارد

• 1- جرم گرفتگی شافت استپر موتور باعث بد کار کردن موتور در دور آرام می شود

• 2- گیر کردن شافت استپر موتور باعث روشن نشدن خودرو و یا خاموش شدن آن در دور آرام می شود

• 3- ریتایمینگ نشدن موتور مرحله ای باعث گاز خوردن زیاد خودرو در دور آرام می شود

• 4- در هنگام رانندگی در سرعت بالا هنگام برداشتن پا از روی پدال گاز خودرو دچار کپ کردن (مکث یا گیر

کردن استپر موتور) می شود

• 5- در زمان دور آرام موتور با زدن کولر و چرخاندن فرمان هیدرولیک و ایجاد بار اضافه بر موتور، موتور دچار

لرزش شده و خاموش می شود

• 6- موتور در دور آرام دچار نوسان می شود

• سرویس استپر موتور:

• ابتدا سوئیچ خودرو را می بندیم سپس درب ا خودرو را باز و سوکت برق استپر موتور را جدا

می کنیم سپس دو عدد پیچ چهار سو خور را باز کرده و استپر را در آورید و توسط پارچه نظیف میز

کرده (داخل نشیمنگاه استپر) و داخل هوزینگ یا محل نشستن استپر در روی دریچه گاز را تمیز کرده

بطوری که درون آن خطی نیفتد و از پیچیدن دستمال به دور ابزار تیز و داخل کردن آن در هوزینگ جدا

خودداری نمایید

• نکته های مهم برای تمیز کردن استپر:

• ۞ به هیچ عنوان از بنزین و تینر استپر را تمیز نکنید چون باعث از بین بردن لاک روی سیم پیچ استپر می شود

• ۞ موقع تمیز کردن هوزینگ استپر دقت کنید که خش نیفتد

• ۞ موقع تمیز کردن استپر نوک استپر را نچرخانید زیرا باعث از بین رفتن تنظیمات و همچنین خرابی دنده های استپر می شود آن را به صورت خطی تمیز کنید

• ۞ نوک شفت استپر از جنس فلز حساس است نباید با پوست بدن تماس داشته باشد چون الکتریسیته بدن به آن تخلیه شده و باعث بهم خوردن ریتایمینگ می شود بنابراین بین دست و نوک استپر دستمال تنظیف قرار گیرد و بعد از تنظیف مقداری روغن با غلظت کم به آن بزنید برای روان کاری دنده های استپر موتور

• ۞ برای اسپری کردن ، استپر موتور را بصورت عمودی قرار دهید و اسپری را رو به زمین اسپری کنید تا داخل سیم پیچ استپر موتور نشود.

• ۞ یکی از عوامل مهم بالا بودن مصرف سوخت در خودرو های انژکتوری ناشی از ریتایمینگ نبودن استپر موتور است.

• روش های ریتایمینگ کردن استپر موتور(معرفی میزان کورس استپر به ECU):

• عمل ریتایمینگ به دو صورت دستی و با دستگاه دیاگ صورت می پذیرد

• 1- عمل ریتایمینگ به صورت دستی: ابتدا سوئیچ را در داخل مغزی سوئیچ قرار داده سپس به مدت ده

ثانیه سوئیچ را باز می نمائیم مجدد به مدت ده ثانیه سوئیچ را می بندیم و مجددا به مدت ده ثانیه سوئیچ را

باز می کنیم و بدون گاز دادن خودرو را استارت زده و روشن می کنیم پس از روشن کردن خودرو کولر

خودرو را (اگر خودرو فاقد کولر بود با چرخاندن چند بار غربیلک فرمان هیدرولیک یا روشن کردن چراغ های

جلو )(هدف بار کشیدن از موتور در دور آرام است تا فعالیت استپر به انتها برسد (ماکزیمم)) پس از سه

دقیقه بار کشیدن از موتور خودرو را خاموش نمائید با این عمل شما استپر خودرو را به کامپیوتر معرفی

می کنید در مجموع به این حالت ریتایمینگ می گویند

• - عمل ریتایمینگ توسط دیاگ :دراین حالت با استفاده از دیاگ استپر را ecu معرفی میکنید

• پمپ بنزین:

• در خودرو های انژکتوری وظیفه ارسال سوخت با فشار بالا به ریل سوخت را بر عهده دارد.

• پمپ بنزین به دو صورت داخل باک و خارج باک وجود دارد

• خارجی (خارج از باک ، زیر صندوق عقب در جلوی باک قرار دارد)

• داخلی ( در داخل باک و معمولا در زیر صندلی عقب بین صندلی و صندوق عقب قرار دارد)

پمپ های داخل باکی در داخل باک سوخت، و بعضی از پمپ ها، خارج از باک نصب می شوند.

اغلب پمپهای داخل باک بدلیل خاصیت ضد صدا و ضد قفل گازی ترجیح داده می شوند و مورد استفاده قرار

می گیرند. پمپ سوخت از یک موتور DC ، یک سوپاپ تنظیم کننده یک طرفه و یک سوپاپ اطمینان تشکیل

شده است، که دارای جریانی نسبتا بالاست که بوسیله رله کنترلی، کنترل می گردد.



• مدار الکتریکی پمپ بنزین:

• در پمپ بنزین های خارج از باک ، دو سیم برق به پمپ متصل می شود که یکی ولتاژ 12 ولت مثبت دارد که بعد از گذشتن از رله دوبل و همچنین گذشتن از سوئیچ ثقلی (اینرسی) به کانکتور مثبت پمپ بنزین وصل و دیگری ولتاژمنفی یا اتصال بدنه است.

• در پمپ ینزین های داخل باک یک کانکتور، چهار سوکتی وجود دارد که دو پایه مانند پمپ خارج باک وظیفه ارسال سوخت را بر عهده دارند و دو پایه دیگر به شناور باک برای تایین سطح سوخت باک متصل می شود


پمپ سوخت داخل باک (سیستم سوخت غیر برگشتی(

• در داخل پمپ بنزین یک سوپاپ مهم وجود دارد که کارهای زیر را انجام می دهد:

• ☻ مانع از خالی شدن مدار سوخت رسانی در مواقع خاموش بودن موتور می گردد(جلو گیری از هوا گرفتن مدار و تسریع در روشن شدن خودرو )

• ☻ از ایجاد حباب در مجاری سوخت جلوگیری می کند (مانع از فراهم آمدن عامل سوم یعنی اکسیژن در اطراف روتور و زغال های پمپ بنزین می شود(مانع از آتش سوزی))



عیب پمپ بنزین:

- در دور آرام موتور خاموش می شود

- شتاب گیری ضعیف موتور، و کاهش نا گهانی دور موتور در حرکت

- صدای پمپ بنزین بسیار زیاد است.موتور به سختی روشن می شود و یا اصلا روشن نمی شود.



• شیر برقی کنیستر (CANISTER PURGE VALVE)

• شرح شیر برقی کنیستر:

• این قطعه با فرمان (ECU) کار می کند و مسیر بازیافت بخارات بنزین را از مخزن کنیستر به سمت مانیفلد هوا ی ورودی باز و بسته می کند.

• محل قرار گیری شیر برقی کنیستر :

• در داخل کاپوت و معملا نزدیکی سوئیچ اینرسی است.

• ساختار داخلی شیر برقی کنیستر :

• دارای دو مجرای ورودی و خروجی است مجرای ورودی آن به کنیستر و مجرای خروجی آن به مانیفولد

هوای ورودی وصل می شود در داخل پوسته بوبینی وجود دارد که با جریان برق شیر را باز می کند و اجازه

عبور بخارا کنیستر را می دهد .

کویل:

کویل دارای دو ترمینال میباشد: 1.ترمینال فشار ضعیف 2. ترمینال فشار قوی

وظایف:

وظایف کویل عبارت است تولید ولتاژ بالا برای جرقه زنی شمع ها به اندازه لازم برای سر شمع

محل قرار گیری این قطعه در جای قبلی دلکو می باشد در خودروهای 206، زانتیا ، ما کسیما ، سوزوکی کویل بطور مستقیم بر روی سر شمع ها قرار گرفته است

در 206 ،زانتیا کویل بصورت یکپارچه بر روی شمع ها است ولی در خودروی ماکسیما، لوگان، مزدا 323

سوزوکی بصوذت واحد تکی میباشد

• روش بررسی سیستم جرقه زنی به قرار زیر است:

• آزمایش جرقه (شمع)

• بررسی مقاومت کویل

• اندازه گیری منحنی کویل اولیه در حالت دور آرام و غیره

• برای اجرای آزمایش جرقه (شمع)، وایر را از سرشمع جدا کنید و جرقه تولید شده از کابل وایر را بررسی

کنید



• جریان الکتریکی از رله دوبل به سیم پیچ اولیه کویل میرسدسپس ECU با وصل جریان منفی کویل در زمان

مورد نظر باعث شارژ سیم پیچ اولیه شده وزمانی که جرقه لازم است با قطع جریان منفی باعث ریزش جریان

در سیم پیچ تانویه وتولید ولتاژ بال برای شمع میکند

• اگر کویل بسوزد موتور روشن نمیگردد وچراغ چک روشن میگردد

• کنترل کننده گاز خروجی (EGR):

• گاز اگزوز محتوی NOx است که به اندام مخاطی و سیستم عصبی مرکزی انسان آسیب می‌رساند. بعلاوه علت اصلی تولید گاز‌های گلخانه ای می‌باشد. HC و CO از انفجار ناقص بوجود می‌آیند، در نتیجه با انفجار بهینه و کافی، از مقدار این دو ماده کاسته می‌شود و فعالیت موتور بهتر می‌گردد. با افزایش دمای انفجار مقدار NOx نیز افزایش پیدا می‌کند و در دماهای بالای °2000 سانتیگراد نیز بطور معمول به سرعت این اتفاق می‌افتد، پس دمای انفجار باید تا حد ممکن پایین بیاید تا حجم NOx کاهش پیدا کند

• کم کردن دمای انفجار یکی از راههای کاهش NOx می‌باشد، اما بعضاً گاز اگزوز را (15% مخلوط ورودی) را دوباره منتشر می‌کند تا گاز اولیه CO2 را به محفظه احتراق بکشاند

• بسته به نوع کنترل فشار خلاء سوپاپ محفظه خلاء EGR ، انوع کنترل کننده فشار خلاء به دو نوع مکانیکی که EGR کمتری مصرف می‌کند (%15 تا 5) و نوع الکترونیکی که EGR بیشتری (بیش از %15) مصرف می‌کند تقسیم می‌شود.

• 1ـ نوع کنترلی فشار خلاء:

• این نوع پایه‌ای‌ترین کنترل کننده است، که سوپاپ EGR را با استفاده از فشار خلائی دریچه گاز ، کنترل می‌کند. درحالت دور آرام یا موقعی که دریچه گاز کاملاً باز است، فشار ورودی به اندازه کافی کم می‌شود تا توسط نیروی فنری EGR دیافراگم EGR تحت تاثیر قرار بگیرد. سپس سوپاپ EGR بسته می‌شود. در غیر اینصورت نرخ EGR بنا به بزرگی مدخل خلاء، از سوپاپ EGR به منیفولد هوا منتشر می‌شود



• 3ـ نوع کنترل الکترونیکی:‌

• این نوع، اطلاعات دریافتی وضعیت عملکرد موتور از طریق سنسورهای مختلف و سیگنال‌های میکروپروسسور را مورد استفاده قرار می‌دهد تا شیر برقی را را به کار اندازد و باز شدن سوپاپ EGR راکنترل کند.



چراغ چک :

این چراغ در اغلب خودروهای در روی پنل قرار میگیرد وبه شکل زرد رنگ می باشد در صورت بروز اشکال در سیستم ECU فرمان روشن شدن رابه چراغ صادر منمایید تا راننده را از بروز اشکال در سیستم مطلع سازد

مدار الکتریکی آن تشکیل شده است دو پابه که یکی به ECU و یکی به سوئیچ وصل می گردد

شرح کار :

پس از باز شدن سوئیچ Ecu چراغ اخطار را روشن میکند اما بعد از زدن استارت وروشن شدن خودرو

ECU برق چراغ عیب یاب را قطع می نماید

اما در عملکرد چراغ عیب یاب متوان آن را بدین شکل تشریح کرد که:

1. در عملکرد نرمال یا ایراد کوچک: هنگامی سوئیچ باز است چراغ روشن میگردد

2. ایراد بزرگ :ایرادی که در نتیجه موارد زیر ایجاد میگردد

A.خطر خرابی موتور وجود دارد

B.خطر امنیتی وجود دارد مانند آتش سوزی

C.احتراق ناقص وانتشار آلاینده وآسیب رسیدن به کاتالیست وجود دارد

اما چراغ چک در صورت خرابی سنسور اکسیژن ، کویل ، انژکتور ، ناک سنسور ، ECU و...... روشن

میگردد

واژه ها و اصطلاحات صنعت خودرو سازی

واژه ها و اصطلاحات صنعت خودرو سازی

کنترل فعال حرکت بدنه

ABC:Active Body Control

دیفرانسیل قفل شونده خودکار

ABD :Automatic Brake Differential

سامانه ضد بلوکه (قفل شدن) ترمز

ABS :Antilock Brake System

سامانه فعال کنترل سرعت پیمایش

ACC :Active Cruise Control System

انجمن خودروسازان اروپا (این حروف مخفف یک عبارت فرانسوی به همین معنی هستند) ACEA:European Automakers Association

سیستم فعال روشنایی پیچ ها بوسیله چراغ های جلو

ACHS :Active Cornering Head Lamp

تنظیم خودکار چراغ های جلو

AHA :Automatic Headlight Arrangment

کنترل اتوماتیک عملکرد موتور (جلوگیری از ضربه)

APC :Automatic Performance Control

سامانه صوتی کمکی برای پارک کردن

APS :Acoustic Parking System

سامانه ضد لغزش

ASR :Anti Spin Regulation

سامانه سرویس فعال خودرو (اطلاع دهنده سرویس لازم برای موتور)

ASSYST :Active Service System

سامانه چهار چرخ متحرک دائمی

AWD :All Wheel Drive

سامانه کمکی ترمز که در مواقع ترمزگیری حداکثر فشار را به ترمزها وارد می آورد

BAS :Brake Assist Control

واحد اسب بخار ، معادل 746 وات که در زبان المانی با PS نشان داده می شود

BHP :Break Horse Power

سامانه ای برای بالاتر بردن کارایی ترمزها در پیچ های تند

CBC :Cornering Brake Control

قطعات باز شده یا منفصل یک محصول

CKD :Compelerely Knocked Down

گاز طبیعی فشرده شده

CNG :Compressed Natural Gas

سامانه راداری ضد تصادف

CRS :Collision Reducation System

جعبه دنده با تعویض پیوسته

CVT :Continously Variable Transmission

میل سوپاپ دوتایی از بالا

DOHC :Double Over Head Camshaft

کنترل سواری پویا (برای فنربندی های جدید)

DRC :Dynamic Ride Control

کنترل ثبات پویا (با کمک ترمز)

DSC :Dynamic Stability Control

سامانه سوخت رسانی الکترونیکی خودروهای دیزل

EDC :Electronic Diesel Control

توزیع نیروی ترمز به صورت الکترونیکی

EBD :Electronic Brake force Distribution

واحد کنترل الکترونیکی

ECU :Electrical Control Unit

کنترل تزریق سوخت الکترونیکی

EFI :Electronic Fuel Injectio

چرخش دوباره گازهای اگزوز (با ورود مقداری از گازهای اگزوز به هوای ورودی دمای ویژه احتراق بالا می رود) EGR :Exhaust Gas Recirculation

تعویض دنده بادی با کنترل الکترونیکی

EPS :Electronic Pneumatic Shift

برنامه ثبات الکترونیک (ایجاد پایداری مناسب در پیچ های تند و لغزنده)

ESP :Electronic Stability Program

کنترل کشش الکترونیک (که در سرعت بالای 40 کیلومتر وارد عمل شده و با قفل دیفرانسیل در ارتباط است) ETC :Electronic Traction Control

فدراسیون جهانی اتومبیل رانی (عبارت فرانسوی)

FIA :Federation Inrenationale de L'Automobile & quot

سیستم چرخ محرک عقب RWD :Rear Wheel Drive

سیستم چرخ متحرک جلو FWD :Front Wheel Drive

سیستم سوخت پاش مستقیم (بنزینی)

GDI :Gasoline Direct Injection

کمپانی جنرال موتورز

GMC :General Motor Corporation

سامانه مکان یابی جهانی

GPS :Global Positioning System

خودرویی که در کلاس خود بالاترین قدرت موتور و عملکرد را دارد

GT :Gran Touring

کنترل نزول از سراشیبی (با کاهش سرعت)

HDC :Hill Descent Control

تزریق سوخت گازوئیل فشار بالا (در این سیستم سوخت گازوئیل با فشار بسیار بالا به درون سیلندر تزریق می گردد تا بطور کامل پودر شده و احتراق به بهترین شکل ممکن انجام گیرد)

HDI :High Pressure Diesel Injection

سازمان بین المللی استاندارد

ISO :International Standard Organization

سامانه هوشمند حمل و نقل

ITS :Intelligent Transportation System

گاز طبیعی مایع شده

LNG :Liquefied Natural Gas

گاز نفت مایع شده

LPG :Liquefied Petroleum Gas

دیفرانسیل با لغزش محدود

LSD :Limited Slip Differential

سیستم سوخت رسانی چند نقطه ای

MPFI :Multi Point Fuel Injection

خودروی چند منظوره (دارای اتاقی کوچکتر از ون و مختص سرنشین)

MPV :Multi-purpose Vehicle

خودرویی برای تمام سطوح

MTV :Most Terrain Vehicle

انجمن ملی رقابت خودروهای تقویت شده

NASCAR :National Association For Stock Auto Racing

سوپاپ در بالای موتور (سرسیلندر)

OHV :Over Head Valve

مدیریت ارتباطات پورشه با شش سیستم پیشرفته

PCM :Porsche Communication Management

مدیریت ثبات پورشه (سیستم م عبور که با کم کردن گاز و یا ترمز کردن ، از چرخش و چپ شدن هودرو جلوگیری میکند ، اولین بار در پورشه توربو

2002) PSM :Porsche Stability Management

دور در دقیقه

RPM :Revolutions Per Minute

سامانه چرخ متحرک عقب

RWD :Rear Wheel Drive

انجمن مهندسین خودرو (آمریکا)

SAE :Society of Automitive Engineers

کنترل ترمز سنسوترونیک (که با احساس شرایط ترمز کردن ، قدرت وارده را تنظیم میکند) SBC : Sensotronic Brake Control

سامانه حفاظت ضربه جانبی (شامل میله ها و تمهیداتی در درون درها)

SIPS :Side Impact Protection System

جعبه دنده دستی با تعویض متوالی (در خودروهای سوپر اسپرت و خودروهای مسابقات رالی) SMG :Seguential Manual Geardox

وجود یک میل سوپاپ در بالای سیلندر

SOHC :Single Over Head Camshaft

سامانه ممانعت تکمیلی برای بالش های هوا

SRS :Supplementary Restraining System

خودرویی با قابلیت های اسپرت (اتومبیل بیابانی با قابلیت استفاده روزمره در شهر) SUV :

Sport Utility Vehicle

سامانه کنترل کشش

TCS :Traction Control System

سامانه حفظ کنترل چسیندگی و لغزش در شرایط لغزنده

TSC :Traction Stability Control

خودرو با آلایندگی بسیار کم

ULEV :Ultra Low Emission Vehicle

در بعضی از خودروها که موتور آنها در وسط اتومبیل قرار دارد برای سیستم خنک کاری در طرفین قسمت عقب این خودروها دو دریچه هواگیری طراحی میکنند که سیستم مذکرو وظیفه دارد این دریچه ها را بسته به دمای آب خنک کننده موتور در دورهای گوناگون باز کرده و باعث خنک شدن موتور شود VACS :Variable Air Cooling System

نوعی ترمز کمکی است که با رگولاتور فشار دود اگزوز عمل میکند و برای اولین بار در خودروهای سنگین ولوو به کار رفته است VEB :Volvo Engine Brake

توربین با هندسه متغیر برای دستیابی به بهترین بازده محموعه پرخوران

Variable Turbine Geometry :VTG

سیستم سوپاپ متغیر بالیستیک که در این سیستم از میل سوپاپ استفاده شده و برجستگی های بر روی آن به گونه ای است که در دورهای بسیار بالا عملکرد سوپاپ ها به صورت کاملا مستقل انجام می شود VVB :Variable Valve Ballistic

سیستم زمان بندی متغیر هوشمند سوپاپ ها

VVTI :Variable Valve Timing Intellignet

این سیستم معمولا در صندلی های جلو بکار می رود و عملکرد آن به این صورت است که بلافاصله پس از دریافت ضربه تصادف از پشت ، پشتی صندلی های جلو را به طرف عقب خوابانده و بدین وسیله مانع از وارد آمدن ضربات ناگهانی (شلاقی) به ناحیه گردن و ستون فقزات میشود

 WIL:Whiplash Injury Leesing

خودروهای فاقد آلایندگی

ZEV :Zero Emission Vehicle

سیستم چهار چرخ متحرک  Wheel Drive4 4Wd :

1-4WD Four wheel drive- سیستم انتقال قدرت به 4 چرخ

2- V 16 valve , موتور 16 سوپاپ (مثلا در موتور 4 سیلندر برای هر سیلندر 4 سوپاپ در سر سیلندر باشد که موتورهای DOHC , SOHC نیز از این دسته هستند)

3 1 DIN 1,12 sae

4 1 KW 1,34 ece

5 1 KW 1,35 PSdin

6 ستون A ستون واقع در جلوی بدنه اتومبیل که سقف روی این ستون است و داخل آن عناصر ایمنی غیر فعال تعبیه شده اند.

7 ABC Active Body Control. سیستم هیدرو الکترونیکی مرسدس بنز که جلوی خوابیدن بدنه اتومبیل به چپ و راست و جلو و عقب را میگیرد. (در پیچها و هنگام ترمز این سیستم کمک بسیاری به پایداری اتومبیل دارد)

8 ABS Blocker System. سیستم الکترونیکی که توسط سنسورهایی قفل شدن چرخها را در هنگام ترمزهای شدید و ترمز روی سطوح لغزنده از قبل پیش بینی کرده و با شل و سفت کردن ترمز ها در صدمهای ثانیه ( مثلا 60 بار در ثانیه) باعث میشود چرخها قفل نکرده و حداکثر چسبندگی را داشته باشند و بدین ترتیب در سختترین شرایط نیزکنترل اتومبیل در دست راننده باشد.به کمک این سیستم حتی در ترمزهای شدید و آنی اتومبیل قابلیت فرمان پذیری و توقف سریعتری دارد و امروزه بسیاری از تولید کنندگان اتومبیل آنرا به صورت استاندارد روی محصولات خود ارائه میدهند و بعضی نیز با درخواست مشتری آنرا روی اتومبیل نصب میکنند.

9 AC air condition ایرکاندیش , کولر. شبیه به یخچال کار میکند ,توسط یک کمپرسور ماده گازی تحت فشار قرار گرفته و با گرم شدن تبدیل به مایع شده و سپس سرد میشود. بعد از بخار شدن سریع خنک میشود.برای به کار انداختن کمپرسور مصرف سوخت اتومبیل کمی افزایش میابد.

10 ACC Adaptive Cruise Control سیستم که فاصله و سرعت اتومبیل را با اتومبیلهای دیگر تنظیم میکند.این سیستم مانع تاثیر گذاری منفی وسایل نقلیه سنگین بر ایمنی جاده و ترافیک میشود. DaimlerChrysler سیستم دیگری را پیشرفت داده که حتی فاصله اتومبیل را با خطوط جاده تنظیم میکند.

11 AERODINAMIC علم جریان هوا یا همان علم باد که اهمیت زیادی در طراحی یک اتومبیل دارد. زیرا با مقاومت کمتر بدنه اتومبیل در برابر هوا مصرف بنزین نیز کاهش میابد.بهترین مقدار مقاومت در برابر هوا برای اتومبیلهای سواری cw=0,26 میباشد. آیرودینامیک نامناسب اتومبیلهای SUV میتواند تا 0.45 باشد.

12 AFS

13 AIRBAG کیسه هوا. در برخوردها و تصادفات حداکثر محافظت و ایمنی را برای سرنشینان تامین میکند.

14 Air Filter فیلتر هوا. با عبور هوای ورودی به موتور از داخل این فیلتر که معمولا از جنس کاغذ مخصوصی ساخته شده جلوی ورود ذرات و گرد و خاک به موتور گرفته میشود تا تحت اثر این ذرات در موتور ساییدگی ایجاد نشود و همچنین حرارت هوای ورودی تنظیم میشود و صدای مکش هوا نیز تا حد زیادی کاهش میابد.

15 Air Flow Meter در داخل هواکش دریچه ای وجود دارد که به نسبت شدت جریان هوا باز و بسته میشود و ECU نیز متناسب با این میزان پاشش سوخت را مشخص میکند.

16 Acceleration شتاب. گاز دادن

17 Active Safety تمام اجزایی و تجهیزاتی که به صورت همیشه فعال ایمنی اتومبیل را بالا میبرند. مانند ABS , ESP , لاستیکها , ترمزها , شکل آیرودینامیک اتومبیل و ...

18 AMG

19 AMPERMETR ابزار اندازه گیری و نشان دهنده میزان جریان ورودی و خروجی باطری.

20 Anti Freez ضد یخ. مایعی که از 50% گلیکول و 50% آب تشکیل شده.در هوای سرد آب داخل رادیاتور یخ زده و به سیستم خنک کننده آسیب برساند.با اضافه کردن ضد یخ به آب رادیاتور میتوان از یخ زدگی جلوگیری کرد.درضمن مانع ایجاد زنگ و رسوب در داخل رادیاتور و سیستم خنک کننده موتور میشود.

21 ASC+T Automatic Stabilitats Control+Traktion. سیستم که از سوی BMW مورد استفاده قرار گرفته و وضعیت چرخهای عقب را به طور دائم تحت نظر دارد.وقتی چرخهای عقب بلغزند یا چسبندگی خود را از دست بدهند سیستم ASC+T عمل کرده و ترمزها و موتور را به نحوی کنترل میکند که اتومبیل از مسیر خارج نشود.

22 ASR Anti-Schlupf-Regelung و یا Anti Slip Regulationسیستم کنترل آنتی پاتیناژ.سیستم که جلوی هرز گردی چرخهای محرک را میگیرد و بدین ترتیب باعث حفظ پایداری میشود.این سیستم به دو نحو میتواند کار کند : یا به صورت الکترونیکی قدرت موتور را کاهش میدهد و یا بر روی چرخی که هرز گردی میکند ترمز اعمال میکند.ASR نام مخفف این سیستم است که از سوی مرسدس بنز مورد استفاده قرار میگیرد و و برایTraction Control از سوی تولید کنندگان مختلف نامهای مختلفی استفاده میشود.مانند ETC , TC و TSC.

23 AWD All Wheel Drive نام مخفف اتومبیلهای چهار چرخ محرک ( 4 چرخ محرک به صورت دائم و در تمام سرعتها)

24 AWS All Wheel Steering. سیستمی که فرمان میتواند هر 4 چرخ را یک جا کنترل کند.

25 AUTODIMMING شکست نور توسط آینه داخل اتومبیل. که با سیاهتر شدن آینه و پخش نور , نور بالای اتومبیل عقبی باعث ناراحتی و کاهش دید و مزاحمت راننده اتومبیل جلویی نمیشود.

26 BAS سیستمی که در ترمزهای آنی فشار داخل هیدرولیک ترمز را زیاد کرده و باعث پخش یکسان قدرت ترمز به چرخها میشود

27 BI-XENON امروزه چراغهای BI-XENON پیشرفته ترین و قویترین نوع چراغ هستند.در این چراغها برای نور پائین و بالا 2 چراغ جدا استفاده میشود.چون طول موج و به عبارتی رنگ این چراغها شبیه نور خورشید است در شب باعث نارحتی چشم سایر رانندگان نمیشود و بازتاب را به حداقل میرساند.نوری که از داخل گاز XENON عبور میکند توسط لنز متحرک 70 میلی متری بازتاب شده و تاثیر نور بالا را ایجاد میکند.

28 Brake Disk Wiping پاک کننده دیسک ترمز. در هنگام بارش شدید باران روی دیسک را یک لایه نازک آب میگیرد , این سیستم با ایجاد تماس بسیار خفیف لنت ترمز با دیسک با فواصل زمانی مشخص سطح دیسک را تمیز میکند.بدین ترتیب هنگام ترمز کردن تاخیری در عکس العمل ترمز ایجاد نمیشود.

29 BOXER MOTOR موتور باکسر. موتوری که سیلندرهای آن در یک راستا یعنی با زاویه 180 درجه باشند. میتوان آنرا موتور V شکل با زاویه 180 درجه نامید.

30 CABRIO اتومبیلهایی که 2+2 نفر ظرفبت سرنشین داشته و سقف اتومبیل باز شونده باشد.

31 Catalizor یکی از قطعات اگزوز که میزان گازهای آلوده کننده محیط زیست را کاهش میدهد.

32 CBC Cornering Brake Control. سیستمی که همرا ESP کار میکند و در بسیاری از اتومبیلهای BMW مورد استفاده است و جزو سیستمهای ایمنی فعال محسوب میشود. وظیفه CBC حفظ پایداری اتومبیل در هنگام ترمز در پیچ است. چون در پیچ سرعت چرخهای داخل و خارج پیچ با هم متفاوت هستند پس باید فشار ترمز این چرخها هم تفاوت داشته باشد. CBC توسط سنسورهای مربوطه سرعت هر چرخ را محاسبه کرده و میزان فشار ترمز را برای هر چرخ مشخص میکند.

33 CDI کمپانی Daimler-Chrysler اتومبیلهای دیزل مرسدس بنز را به این نام میخواند.CDI محفف Common Rail Diesel Injection System است.

34 Ceramic ماده ای سبک است که در برخی اتومبیلها مانند Porsche Turbo و Mercedes CL 55 AMG برای ساخت دیسکهای ترمز مورد استفاده قرار گرفته است.از مزایای دیسکهای سرامیکی مقاومت آنها در برابر ساییدگی است که حدودا 300000 کیلومتر عمر میکنند و همچنین نسبت به دیسکهای معمولی 60 درصد سبکتر هستند.

35 clutch تفاوت مشخص بین گیرباکسهای اتوماتیک و دستی (manual) در کلاچ است.کلاچ اتصالی قابل جدا سازی و رابط انتقال قدرت بین موتور و گیر باکس است.برای حرکت اولیه اتومبیل ابتدا کلاچ گشتاوری را که از موتور میگیرد را به شفت اصلی گیرباکس (که به صورت استاتیک ثابت است) میرساند.همچنین در زمان تعویض دنده ها انتقال نیرو باید قطع شود که کلاچ انجام میگیرد.

36 compressor کاری شبیه توربو انجام میدهد ولی قدرت خود را از موتور میگیرد.پمپی که هوا یا مایع کولر را فشرده میکند.Jaguar , مرسدس و سایر تولید کننده گان برای افزایش قدرت از کمپرسور استفاده میکنند.موتور برای به کار انداخت کمپرسور کمی بیشتر سوخت مصرف میکند.

37 COUPE اتومبیلهایی که بین ستون A و C سقف فلزی دارند و فضایی برای تعداد 2+2 نفر سرنشین داردن .در بعضی از این نوع اتومبیلها ظرفیت سرنشین بیشتر است.

38 CRS .Common Rail System برای موتورهای دیزل ساخته شده و سیستمی است که با فشار بیشتری پاشش میکند .و تفاوت اصلی آن با سایر سیستمها اینست که عملیات ایجاد فشار و پاشش جدا از هم انجام میشود. این سیستم باعث کارکرد بهتر و مرتب و کارایی بیشتر و کاهش صدای موتورهای دیزل میشود.

39 CRUISE CONTROL سیستم ثابت کننده سرعت

40 CVT Constantly Variable Transmission. گیرباکس با نسبت متغییر. این گیرباکس در دهه 50 توسط یک هلندی به نام Van Doorne ساخته شد. در این گیرباکسها فقط یک نسبت شروع و پایان وجود دارد که وابسته به دور موتور و سرعت اتومبیل متغییر است.

41 CVVT Continuously Variable Valve Timing, تکنولوژی زمان متغییر سوپاپ. Volvo, Kia و Hyundai این سیستم را به این نام معرفی میکنند.این سیستم توسط کمپانی های مختلف با اسامی متفاوت مورد استفاده قرار گرفته و استفاده از آن تا حد زیادی مرسوم شده و گسترش یافته است.این سیستم کنترل موتور , زمان باز شدن سوپاپها را با توجه به سرعت و میزان بار اتومبیل تغییر میدهد و بدین ترتیب کارایی موتور را بالا برده و میزان گازهای مضررخروجی از اگزوز را کاهش میدهد.

42 cylinder سیلندر مهمترین قسمت موتور است که داخل آنها پیستونها قرار میگیرند و محفظه احتراق را به وجود می آورند.

43 DI Direct Injection. تزریق مستقیم سوخت در موتورهای دیزل و بنزینی برای انجام احتراق بهتر. یکی از مشکلات موتورهای دیزل صدایی است که در زمان احتراق ایجاد میشود و Audi با استفاده از این روش ترکیب هوا و سوخت بهتری تولید کرد و تا حدی مشکل صدا را برطرف کرد.

44 differential دیفرانسیل. سرعت چرخش چرخها را متعادل میکند به خصوص در پیچها که سرعت چرخهای داخل و خارج پیچ با هم تفاوت دارند.

45 differential lock قفل دیفرانسیل. هنگام از دست دادن چسبندگی یکی از چرخهای محرک جلوی هرز گردی آن چرخ را گرفته و باعث بهبود پایداری و همچنین چسبندگی بیشتر میشود.متداولتربن نوع آن قفل دیفرانسیل مرکزی است که اگر یک چرخ دچار هرز گردی شود از چرخهای جلو یا عقب حرکت ادامه پیدا میکند.

46 Dynamometr داینامو متر , وسیله ای که قدرت موتور را اندازه میگیرد.

47 Distributor دلکو , یکی از قطعات سیستم برقی که جریان برق با ولتاژ بالا را به صورت تنظیم شده به شمعها میفرستد.

48 DTR مخفف دیسترونیک ( DISTRONIC و یا DYSTRONIC ).سیستم رادار هوشمند کنترل کننده فاصله که توسط مرسدس بنز ساخته شده. این سیستم الکترونیکی توسط یک رادار فاصله را تا اتومبیل جلویی محاسبه میکند و چنانچه این فاصله تا حد خطرناکی کم شود با کاهش نیروی موتور و یا حتی ترمز کردن سرعت را کم کرده و فاصله را افزایش میدهد.

49 DOHC Double Over Head Camshaft موتوری که در بالا دو میل بادامک داشته باشد.

50 DSC نام سیستم ESP ( سیستم پایداری الکترونیکی) در BMW.

51 DSTC Dynamic Stability and Traction Control. این سیستم همراه با سیستمهای ESP (پایداری الکترونیکی) و ASR ( آنتی پاتیناژ یا همان ضد هرز گردی) کار میکند و volvo آنرا DSTC نامیده است.

52 DUMMY ماکتهای انسانی از جنس پلاستیک که در تستهای تصادف مورد استفاده هستند. بر روی این ماکتها سنسورهای متعددی قرار گرفته و بدین ترتیب میزان و نقاط آسیب احتمالی انسانها در تصادفات واقعی محاسبه میشود.

53 EBD-EBV سیستم الکترونیکی تقسیم نیروی ترمز. EBD مکملی برای ترمزهای مجهز به سیستم ABS به شمار میرود و در هنگام ترمز با تقسیم نیروی وزن تعادل اتومبیل را حفظ کرده و جلوی انحراف اتومبیل را میگیرد.

54 EDC Electronic Diesel Control , سیستم کنترل موتورهای دیزل انژکتوری.

55 EDLS قفل الکترونیکی دیفرانسیل.

56 EMV چگونگی عملکرد سیستم برق خودرو در محیط های الکترو مغناطیسی . عملکرد واقعی سیستم برق خودرو در محیطهای برق فشار قوی تست میشود.

57 EPS Elektro Power Steering. سیستم فرمان هیدرولیک با موتور الکتریکی.

58 ESP Electronic Stability Program. سیستم پایداری الکترونیکی (و یا بهتر از آن سیستم ضد ناپایداری که جلوی از کنترل خارج شدن اتومبیل را میگیرد) . اساس کار این سیستم اینست که از سیستم ترمز ABS برای کنترل و هدایت اتومبیل استفاده شود. سیستمهای آنتی بلوکه ABS)) و سیستم آنتی پاتیناژ (TSC ضد هرزگردی) در زمینهای لغزنده ابزارهای سیستم ESP هستند.سنسوری که به فرمان متصل شده هماهنگی بین میزان چرخش فرمان و جهت حرکت اتومبیل را کنترل میکند و در صورت عدم تناسب , ESP سریع وارد عمل شده و ابتدا میزان انتقال نیروی موتور به چرخها را کاهش میدهد.اگر باز هم اتومبیل متناسب با زاویه فرمان حرکت نکند و یا به عبارتی اتومبیل تحت کنترل راننده نباشد یه صورت مستقل از هم روی چرخها ترمز اعمال میشود. این عمل تا زمانی که اتومبیل تحت کنترل راننده در آید و در مسیر دلخواه راننده حرکت کند ادامه می یابد.هنگامی که راننده با سرعت و فراتر از لیمیتهای اتومبیل اقدام به پیچیدن کند این سیستم تا حد چشم گیری جلوی understeer و یا oversteer شدن اتومبیل را میگیرد و در هنگام ترمزهای شدید و شرایط مختلف نیز باعث توقف سریعتر اتومبیل میشود.

59 ETC Electronic Traction control

60 ETS Electronic Stability System که با ASR رابطه دارد.

61 EURO NCAP مخفف European New Car Assessment Programme که در سال 1997 تاسیس شد.موسسه ای که بر روی بسیاری از اتومبیلهای تولید شده در اروپا تستهای تصادف انجام میدهد و با توجه به نتایج تست تصادف به اتومبیل امتیاز ستاره داده میشود. در حال حاضر حداکثر امتیاز 5 ستاره است. ( این تست ها شامل تست تصادف از جلو , تصادف از پهلو و ... هستند)

62 FACE LIFT زیبا سازی ظاهری اتومبیل (رفع اشکالات طراحی بدنه)

63 FADING (داغ کردن ترمزها) تضعیف عملکرد ترمز اتومبیل در نتیجه داغ شدن لنتها و دیسکهای ترمز . مشکلاتی مانند , ضرورت محکم تر فشار دادن پدال ترمز و تضعیف عملکرد ترمز نیز در این وضعیت به وجود می آید.

64 FIS نمایشگر اطلاعات. اطلاعاتی مانند مسافت پیموده شده , متوسط سرعت , میزان مصرف سوخت و دمای بیرونی را نمایش میدهد.

65 FSI موتورهای direct injection (پاشش مستقیم سوخت) تولیدی توسط گروه Volkswagen. بزرگترین آوانتاژ این موتورها در مقایسه با موتورهای با حجم یکسان مصرف سوخت کمتر و قدرت بیشتری دارند.

66 GDI موتورهای Direct Injection میتسوبیشی.

67 GPS Global Positioning System سیستم موقعیت یاب جهانی.کامپیوتری که در داخل اتومبیل است با ماهواره ارتباط برقرار کرده و موقعیت و محل اتومبیل مشخص میکند و توسط نقشه موجود در حافظه این سیستم راننده را به محل مورد نظر هدایت میکند.

68 GRIP چسبندگی و یا گیرش جاده.

69 GT مخفف لغات ایتالیایی Gran Turismo (تور بزرگ) میباشد.در اصل این اصطلاح برای اتومبیلهای سدان با خصوصیات اسپورتی بکار میرود.

70 HARDTOP اتومبیلهایی که سقف فلزی داشته و ستون B ندارند به این نام خوانده میشوند.چنانچه یک اتومبیل HARDTOP سقفی قابل جدا کردن و یا تا شونده داشته باشد شکلی مانند cabrio بدست می آورد.

71 HATCHBACK اتومبیلی که صندوق با شیشه عقب یکپارچه باشد و روی آن چراغهای Stop قرار گرفته باشد.

72 HDC Hill Descent Control کنترل حرکت در سرازیری. HDC معمولا از تجهیزات اتومبیلهای 4WD است. در پائین آمدن از سرازیری ها سرعت را ثابت میکند و بدین ترتیب بدون احتیاج به ترمز میتوان سرازیری های طولانی را طی کرد.

73 HDI High Pressure Direct Injection ( پاشش مستقیم با فشار بالا) نوعی موتور دیزلی که از سوی پژو و سیتروئن با همکاری فورد ساخته شده. این موتورها از تکنولوژی railcommon استفاده میکنند و مصرف سوخت و آلودگی کمتری دارند.

74 Horse Power اسب بخار. واحد اندازه گیری قدرت تولیدی توسط موتور. هر اسب بخار برابر 0.7457 کیلو وات است.

75 HYBRID اتومبیلهایی که دو پیشرانه داشته باشند و این نام بیشتر برای اتومبیلهایی که یک موتور درون سوز (بنزینی یا دیزلی) و یک موتور برقی(که انرژی خود را از باطری های مربوطه میگیرد) دارند استفاده میشود. تا سرعت مشخصی فقط موتور برقی کار میکند و بعد از یک سرعت مشخص برای افزایش قدرت موتور درون سوز نیز شروع به کار میکند.هدف از تولید این نوع اتومبیلها مصرف سوخت کم و حداقل آلودگی محیط زیست است.

76 HYDROPNOMATIK استفاده از بازوهای هیدرولیکی کمک فنر یه جای بازوهای فلزی که تنها از سوی سیتروئن استفاده میشود (همانند xantia).

77 HILL HOLD CONTROL این سیستم در هنگام حرکت در سربالایی جلوی حرکت اتومبیل به عقب را میگیرد.در این سیستم ترمزها بصورت اتوماتیک عمل کرده و با فشار ثابتی ترمز گرفته میشود.بدین ترتیب تا زمان فشردن پدال گاز توسط راننده و حرکت اتومبیل جلوی حرکت اتومبیل به عقب گرفته میشود.

78 HUD Heads-up Display این سیستم برای اولین بار در هواپیماهای جنگنده استفاده شد و به راننده امکان میدهد از وی شیشه جلوی اتومبیل اطلاعات اتومبیل را ببیند. این سیستم توسط یک پروژکتور اطلاعات را روی شیشه جلو منعکس میکند. (مانند برخی مدلهای BMW)

79 I-DRIVE این سیستم توسط BMW ساخته شده است.در این سیستم کامپیوتری میتوان اعضای کنترلی متعدد موجود در اتومبیل را توسط یک Joystick تعبیه شده در کنسول میانی کنترل کرد.

80 IMMOBILIZER سیستمی که جلوی کار کردن اتومبیل با کلید کپی شده و یا بدون کلید را میگیرد.در اتومبیلهای مجهز به IMMOBILIZER بعد از دریافت اطلاعات میکرو الکترونیکی داخل کلید توسط ECU اجازه استارت داده میشود.

81 INTERCOOLER اینتر کولر وسیله ای است که در موتورهای مجهز به توربو استفاده میشود و وظیفه خنک کردن هوا را دارد.چون توربو شارژر هنگام فشردن هوا باعث گرم شدن آن میشود و حجم هوا افزایش پیدا میکند که در شارژ سیلندر تاثیر منفی ایجاد میشود.اینتر کولر بین موتور و توربوشارژر نصب شده و هوا را خنک میکند و بدین طریق جلوی افزایش حجم هوا گرفته میشود و بر قدرت و گشتاور موتور افزوده میشود.

82 ISOFIX نوعی صندلی مخصوص کوچولو ها که بر روی صندلی عقب بسته میشود و ایمنی آنها را تامین میکند.

83 Kickdown در اتومبیلهای مجهز به دنده اتوماتیک هنگامی که راننده پدال گاز را بصورت ناگهانی تا ته فشار دهد این سیستم برای افزایش شتاب و یا افزایش سرعت دنده معکوس میکند.

84 LED Ligtht Emitting Diode.دیودی که با دریافت جریان برق نور میدهد.امروزه در اتومبیلهای مدرن از LED در چراغهای خطر و ترمز استفاده می شود. زیرا LED سریعتر از چراغهای معمولی روشن میشود.

85 LEV Low Emission Vehicle Standarts.استانداردی آلایندگی اتومبیلهای تولید شده در ایالت کالیفرنیای امریکا.در بعضی ایالتهای دیگر امریکا نیز اجرا میشود و در سال 2004 جای خود را به استاندارد LEV II داد.

86 LPG Liquified Petroleum Gas سوخت گاز که تحت فشار یا دمای پایین تبدیل به مایع شده و در مخزن نگه داری میشود.قیمت آن نسبت به بنزین ارزان بوده و آلودگی بسیار کمتری ایجاد میکند و اکتان بالایی دارد.مصرف آن نسبت به بنزین بیشتر است.امروزه موتورهای بنزینی را میتوان به

87 LSD Limited Slip Differential دیفرانسیل محدود کننده لغزندگی.به خصوص در پیچها و زمینهای لغزنده جلوی سر خوردن اتومبیل را میگیرد. تفاوت این نوع دیفرانسیل پیشرفته با دیفرانسیلهای استاندارد در اینست که در مواقع شتاب گیری و کاهش سرعت نیز اتومبیل را کنترل میکند.

88 MACPHERSON MacPherson , سیستم تعلیق متداولی که به صورت خلاصه یک اتصال زیری بین فنر لول و کمک فنر و موج گیر.

89 MPV اتومبیل چند منظوره (مانند سیناد و یا OpelZafira)

90 MPI انژکتور چند نقطه ای. بهترین حالت احتراق سوخت را به وجود می آورد.

91 NM NEWTONMETRE (واحد گشتاور یا همان torque) میزان نیرویی که بتواند یک جسم را 1 متر حرکت دهد و با واحد نیوتن متر بیان میشود. 1 نیوتن برایر 100 گرم است.در اتومبیل NM واحد گشتاور و یا قدرت چرخش موتور است.

92 Navigation System سیستم هدایتگر یا راهبری. این سیستم به وسیله نقشه موجود در حافظه خود محل اتومبیل را دقیقا مشخص میکند و توسط یک نمایشگر بزرگ که در کنسول میانی قرار دارد راننده را از سریعترین و نزدیگترین مسیر ممکن به مقصد راهنمایی میکند.

93 NIGHT VISION سیستم دید در شب.در صورت دید کم در شب راننده را از موانع موجود مطلع میکند.

94 NITRO nitromethane. ترکیب ازت و متان و سوختی است که انرژی کمتری از بنزین تولید میکند ولی برای سوختن به هوای بسیار کمتری احتیاج دارد و بهمین جهت کارایی بهتری دارد.برای سوختن 1 ظرفیت بنزین 14.7 ظرفیت هوا لازم است ولی برای سوختن 1 ظرفیت نایترو 1.7 ظرفیت هوا لازم است و در نتیجه برای سوختن در محفظه احتراق 8 برابر بیشتر از بنزین سوخت وارد میشود.آوانتاژ نایترو فقط اینست که بطور متوسط 2.5 برابر بیشتر از بنزین سوخت وارد میشود.آوانتاژ نایترو فقط اینست که بطور متوسط 2.5 برابر بیشتر قدرت تولید میشود.

95 Oversteer به سر خوردن قسمت عقب اتومبیل گفته میشود.

96 Radiotelephone تلفن موبایل اتومبیل همراه با Car Audio set یک وسیله باشند.

97 Radiator در اتومبیلهایی که سیستم خنک کننده آنها توسط آب کار میکند آب گرم شده از داخل رادیاتور عبور میکند و توسط FAN خنک شده و دوباره به موتور باز میگردد.

98 RDS Radio Data System اطلاعات کانالهای FM رادیو را میتوان در پانل نمایشگر رادیو مشاهده کرد.

99 REAL-TIME در حالت عادی چرخهای جلو محرک هستند ولی اگر چرخهای جلو هرز گردی کنند سیستم بصورت اتوماتیک نیروی موتور را به چرخهای عقب منتقل میکند.

100 ROADSTER اتومبیلهای روباز دو دری که 2 نفر گنجایش سرنشین داشته باشند.

101 ROTARY-WANKEL MOTOR نوعی موتور که در سال 1954 از سوی Felix Wankel ساخته شد.نحوه کار این موتور به طور خلاصه به این شکل است که با چرخاندن پیستون مثلثی شکل داخل بلوک محفظه احتراق , در داخل سیلندر حجم و میزان تراکمهای متفاوتی به وجود آورده شود.این تکنولوژی موتور امروزه بیشتر از سوی مزدا استفاده میشود. در مدل RX-8 مزدا که در اروپا جای مدل RX-7 را گرفت از این نوع موتور استفاده شده است.

102 RPM Revolutions per Minute دور در دقیقه.هر لحظه نشان میدهد که موتور در یک دقیقه چند دور میچرخد.

103 SEDAN اتومبیلهایی که 4 در دارند و از ستون C تا عقب بر آمده و موازی با زمین است.

104 SELF-LEVELLING SUSPENSION یک عضو واسطه در داخل سیستم کمک فنر است که متناسب با مقدار بار اتومبیل ارتفاع کمک فنر را بصورت اتوماتیک تنظیم می کند.در این سیستم ارتفاع قسمت جلو و عقب مستقل از هم تنظیم میشود.

105 SLS سیستمی که ارتفاع اتومبیل را به صورت اتوماتیک تنظیم میکند و در اتومبیلهای RoadOff استفاده میشود.

106 SOFT-TOP به اتومبیلهای با سقف باز شونده گفته میشود که جنس سقف از پارچه و یا فلز با پوشش پارچه باشد.

107 spoiler در بعضی اتومبیلها در جلو و زیر سپر و در بعضی در عقب و روی صندوق نصب میشود. این قطعه باعث بهبود آیرودینامیک خودرو میشود.

108 Spider در اوایل سالهای 1900 به وسیله سبک موتور دار و با 2 صندلی گفته می شد.این عبارت از سالهای 1950 از سوی تولید کنندگان ایتالیایی برای اتومبیلهای اسپورت 2 نفره و روباز شروع به استفاده شد.

109 SRS سیستمهای ایمنی اضافی مانند کیسه هوا.

110 STEER BY WIRE سیستم فرمان هیدرویک الکترونیکی . همانند بازهای کامپیوتری ارتباط مکانیکی وجود ندارد بلکه با حرکت فرمان توسط راننده چرخهای جلو به صورت الکترونیک اتومبیل را هدایت میکنند.

111 STOP & GO سیستم که همراه سیستمAdaptive Cruise Control (ACC) کار میکند و فاصله را توسط سنسورها کنترل میکند و به خصوص در زمان حرکت در ترافیک سنگین کاربرد دارد.

112 SUPER SELECT چرخهای محرک را بنا به شرایط و احتیاج راننده تغییر میدهد. این سیستم به 4 شکل کار می کند : 1-فقط چرخهای عقب محرک باشند. 2-تقسیم بین چرخهای جلو و عقب. 3-تقسیم مساوی نیرو بین چرخها جلو و عقب. 4-حرکت با 4 چرخ بصورت معمولی.

113 SUV SPORT Utility Vehicle.این اتومبیلها خصوصیات اتومبیلهای استیشن و ون را در متن خود دارند و معمولا 4WD هستند که برای مسیرهای غیر از جاده و نا همواریهای معمولی نیز مناسب هستند در عین حال که در جاده تفاوتی زیادی با یک اتومبیل معمولی ندارند.

114 Suspension سیستم تعلیق. ضربات و شوکهای وارده از طرف زمین به اتومبیل را جذب میکند.

115 TCS ASR-ETC. سیستم کنترل پاتیناژ.

116 TDI Turbo Dizel Injection.

117 TIPTRONIC گیرباکس دو حالته یعنی به دلخواه میتوان دنده را دستی و یا اتوماتیک عوض کرد.

118 TPC سیستم الکترونیک کنترل فشار (باد) لاستیک.

119 TURBO سیستمی که با فشرده کردن هوا باعث ورود هوای بیشتر به موتور میشود و با افزایش میزان هوای ورودی قدرت موتور افزایش میابد. پروانه توربو توسط گازهای خروجی از اگزوز چرخانده میشود.

120 Twin Spark استفاده از یک جفت شمع برای هر سیلندر که باعث احتراق بهتر ترکیب سوختی میشود و همچنین با کاهش زمان احتراق تراکم نیز افزایش میابد.Alfa romeo و بنز از این سیستم استفاده میکنند.

121 Understeer در رانندگی به سر خوردن قسمت جلوی اتومبیل گفته میشه (اتومبیل در پیچ فرمان پذیری ندارد) و بیشتر در اتومبیلهای دیفرانسیل جلو به دلیل سنگینتر بودن قسمت جلوی اتومبیل این حالت پیش می آید.

122 VTG Variable Turbo geometry. توربوی متغییر. این توربو در دورهای کم نیز کارایی دارد.هوایی که از منیفولد اگزوز می آید توسط پره های کوچکی که درون بدنه این توربو قرار دارد به مرکز پروانه هدایت میشود.این پره ها با دستوراتی که از سیستم کنترل موتور میگیرند به بالا و پائین حرکت میکنند و باعث میشوند در دورهای پائین نیز پروانه توربو با سرعت خوبی بچرخد. (همانطور که با کاهش قطر لوله فشار آب بیشتر میشود)

123 VVT-I سیستم کنترل زمان متغییر سوپاپ در Toyota

124 WHEELBASE (فاصله محور) فاصله بین مرکز چرخهای جلو تا مرکز چرخهای عقب.

فارسی

126 استاندارد آلایندگی گازها برای تبدیل گازهای مختلف خروجی از اگزوز به مواد غیر مضر از کاتالیزور استفاده میشود.استاندارد یورو مشخص کرده است که اتومبیلها چقدر میتوانند گاز تولیدکنند.از اول سال 2000 استاندارد Euro3 و از اول سال 2005 و در سال 2006 استاندارد آلایندگی Euro4 اجرا میشوند.

127 موتور سوخت سلولی با واکنش بین هیدروژن و اکسیژن برق تولید می شود و موتور برقی اتومبیل از برق تولید شده استفاده میکند.

128 موتور 4 زمانه موتورهایی که سیستم کارکرد آنها به ترتیب : مکش , تراکم , کار ( نیرو , احتراق , باز شدن) و اگزوز میباشد.

129 موتور مربعی موتوری که Stork و اندازه آن یکی باشد (موتورهای Ecotec اپل)

130 میزان تراکم از تقسیم کل حجم یک سیلندر بر موقیت پیستون در پایینترین و بالاترین نقطه بدست می آید.بدلیل ساختار سوخت دیزل موتورهای دیزل میزان تراکمی بیشتری نسبت به موتورهای بنزینی دارند.

131 موتور سری شکلی از موتور که سیلندرها در یک راستا و کنار هم در داخل بلوک سیلندر قرار گرفته باشند.نوع دیگری از موتور سری موتور V شکل است.

132 سنسور باران سنسور اپتیکی که خیس شدن شیشه را دریافت میکند و برف پاک کن را به کار می اندازد و چنانچه سقف باز باشد سقف را میبندد.

133 گیرباکس نیمه اتوماتیک در این گیرباکس پدال کلاچ وجود ندارد و این کار توسط پدال الکترونیکی و یا هیدرولیکی انجام میشود.امروزه از این گیرباکس در بسیاری از اتومبیلها استفاده میشود و آخرین نوع آن Easytronic است که در اپل کورسا استفاده شده است.

134 وزن خالص و یا خالی اتومبیل مجموع وزن خود اتومبیل و راننده که 75 کیلو گرم در نظر گرفته میشود و باک سوخت که 90% آن پر باشد.

135 زمان متغییر سوپاپ موتور در دورهای متفاوت یکی از زمان های سوپاپ را که کارایی بهتری دارد را انتخاب میکند و بدین ترتیب موتور در تمام دورها با مصرف کمتر کارایی بهتری خواهد داشت.

136 سیستم شست و شوی چراغ این تجهیزات که ظرف محلول و موتور مستقلی دارد با پاشش آب بر روی چراغها آنها را تمیز کرده و جلوی کاهش نور را میگیرد.در بعضی از مدلها چراغها مجهز به برف پاک کن نیز هستند.

137 لوله ترمز شیلنگهای فلزی که در بعضی برای محافظت از زنگ زدگی پوشش پلاستیکی دارند. قطر داخلی این لوله ها 2.5mm و قطر خارجی آنها 4.5mm میباشد و وظیفه رساندن روغن ترمز را از مرکز اصلی به المانهای ترمز واقع در چرخها را دارند.

138 دیسک ترمز دیسکهای ترمز معمولا برای چرخهای جلوی اتومبیل نصب میشوند و در بعضی از اتومبیلها نیز هر 4 چرخ مجهز به ترمزهای دیسکی هستند. جنس آنها معمولا فلزی و یا از آلیاژ آهن است و چون در زمان ترمز حرارت زیادی ایجاد میشود خنک کردن دیسکها اهمیت زیادی دارد.امروزه ترمزهای دیسکی از جنس سرامیک پیشرفته ترین و بهترین نوع ترمز هستند که مشکل داغ کردن ندارند و عمر بیشتری دارند.

139 تقسیم نیروی ترمز نیروی ترمزها به چرخهای جلو بیشتر از چرخهای عقب منتقل میشود.

140 فرمان هیدرولیک فشار هیدرولیکی که با کمک موتور ایجاد میشود به راننده امکان میدهد با نیروی کمی فرمان را بچرخاند.

141 فیلتر گازوئیل فیلتر گازوئیل در موتورهای انژکتور دیزلی که جلوی ورود ذرات را به موتور میگیرد.

142 خفه شدن موتور ریختن بیش از اندازه سوخت به موتور (موتور کاربراتوری و یا انژکتوری میتواند باشد) این مشکل میتواند در نتیجه ایراد در فیلتر هوا , تنظیم نبودن کاربراتور , فعال بودن بیش از اندازه ساسات و کم بودن هوای ورودی به موتور به وجود آید.

143 روغن موتور سنتتیک ( یا سنتزیک) روغن موتورهایی که در داخل آنها از مواد نفت استفاده نشده و کارایی بهتری دارند.

144 سرسیلندر در بالای بلوک سیلندر موتور قرار میگیرد و معمولا قابل جدا سازی است.در برخی موتورها سوپاپها نیز در سرسیلندر نصب میشوند. همچنین مسیر آب و روغن موتور و شمعها در سر سیلندر است.

145 ضریب آیرودینامیک ضریب آیرو دینامیکی یک اتومبیل با طراحی بدنه آن ارتباط مستقیم دارد و نقش مهمی در رسیدن اتومبیل به سرعتهای بالا و میزان مصرف سوخت اتومبیل دارد. در طراحی اتومبیل با کمک اسپویلر و سایر قطعات میتوان ضریب آیرودینامیک را کم کرد.برای محاسبه آن از تونلهای هوا استفاده میشود.

146 نقطه مرگ پائینی پائینترین نقطه حرکت پیستون در داخل سیلندر که برای بالا آمدن یک لحظه توقف می کند.

تایمینگ متغیر سوپاپ

تایمینگ متغیر سوپاپ

اکثر علاقمندان به اتومبیل و صنایع خودروسازی با واژه VVT-i که روی بدنه انواع تویوتا های جدید، سیستم Vanos موتورهای ب ام و و سیستم V-Tec هوندا تا حدودی آشنا هستند و بعضا جویای مفهوم آن شده اند. این واژه ها هر یک معرف سیستم تایمینگ یا زمانبندی متغیر باز و بسته شدن سوپاپها در موتورهای ساخت کارخانه های مربوطه می باشند .

اکثر علاقمندان به اتومبیل و صنایع خودروسازی با واژه VVT-i که روی بدنه انواع تویوتا های جدید،  سیستم Vanos موتورهای ب ام و و سیستم V-Tec هوندا تا حدودی آشنا هستند و بعضا جویای مفهوم آن شده اند. این واژه ها هر یک معرف سیستم تایمینگ یا زمانبندی متغیر باز و بسته شدن سوپاپها در موتورهای ساخت کارخانه های مربوطه می باشند . هدف از ارائه چنین سیستمهائی افزایش بازده موتور در تمام شرائط کارکرد آن اعم از دور موتور مختلف و شرائط محیطی متفاوت می باشد. در موتورهای قدیمی تر متخصصین با در نظر گرفتن شرائطی که موتور برای آن در نظر گرفته شده میل سوپاپ با تایمینگ مناسب را برای آن انتخاب نموده اند که البته این امر دارای محدودیتهای زیادی است ، بعنوان مثال میل سوپاپ اصطلاحا درجه بالا برای مسابقات و افزایش بازده در دور بالا بسیار مناسب بوده که این افزایش قدرت در دور بالا به قیمت کاهش چشمگیر گشتاور و قدرت در دورهای میانی و پائین موتور می شود و عملا موتور را در دورهای پائین ( مثلا در شهر) غیر قابل استفاده می نماید .

طول مدت زمان و لحظه ای که در آن سوپاپهای ورودی و تخلیه باز و بسته میشوند ، تنها در دور موتور خاص و مشخصی حداکثر بازده را ایجاد میکند و هر چه دور موتور تغییر بیشتری نماید ، بازده موتور کاهش پیدا میکند ، به همین دلیل مهندسن سیستمی را در موتورهای جدیدتر ابداع کرد ه اند که تایمینگ یا زمانبندی با توجه به دور موتور تغییر پیدا می نماید . قبلا از بررسی این سیستم ابتدا اشاره ای خواهیم داشت به طرز کار موتور چهار زمانه .

هنگامی که پیستون در وضعیت TDC ( نقطه مرگ بالا یعنی بالاترین نقطه در داخل سیلندر ) قرار دارد ، سوپاپهای ورودی در حالی که پیستون به سمت پائین در حرکت است باز میشوند ، در این هنگام با آغاز پائین رفتن مخلوط هوا و سوخت به داخل سیلندر مکیده میشوند که به این مرحله مکش گفته میشود .

هنگامی که پیستون به پائین ترین نقطه ممکنه در داخل سیلندر میرسد ، سوپاپهای ورودی بسته شده و مخلوط هوا و سوخت در داخل سیلندر محبوس می گردد . در مرحله بعد پیستون به سمت بالا حرکت کرده و به تدریج مخلوط سوخت و هوا را فشرده میسازد که به این مرحله تراکم (Compression) گفته میشود . شمع هنگامی که پیستون مجددا به بالاترین نقطه ممکن میرسد ( یا نزدیک به آن میشود ) جرقه می زند . انفجار کنترل شده حاصله ، پیستون را با نیروی زیادی به پائین رانده و نیروی مکانیکی تولید مینماید که به آن مرحله تولید نیرو با قدرت گفته میشود . بعد از رسیدن پیستون به پائین ترین نقطه ممکن ، سوپاپ اگزوز باز شده و بر اثر بالا آمدن مجدد پیستون ، گازهای حاصل از احتراق تخلیه میگردند که به این مرحله تخلیه گفته میشود . در طی این مراحل که در تمام موتورهای چهار زمانه بنزینی مشترک است ، زمان باز و بسته شدن سوپاپها اهمیت زیادی داشته و در استفاده بهینه از سوخت و ایجاد حداکثر بازده موثر است . در این مقاله سعی شده عوامل موثر بر تعیین و تنظیم تایمینگ سوپاپها هر چند بطور اجمالی مورد بررسی قرار گیرد .

● بسته شدن سوپاپ ورودی :

سوپاپ ورودی معمولا چند درجه ( منظور از چند درجه ، مقدار زاویه دوران میل لنگ است ) بعد از پائین ترین وضعیت ممکنه پیستون در داخل سیلندر و در حالی که پیستون برگشت به سمت بالا را در داخل سیلندر آغاز نموده ، بسته میشود ،چرا ؟

به نظر میرسد اگر سوپاپ ورودی در حالی که پیستون به سمت بالا در حال حرکت است باز بماند مقدار زیادی از مخلوط هوا و سوخت از مسیر ورود به بیرون رانده شود ، ولی در عمل چنین اتفاقی رخ نمی دهد ، زیرا با توجه به سرعت بسیار زیاد ورود مخلوط به سیلندر ( حدود ۸۰۰ کیلومتر در ساعت ) ، مخلوط انرژی جنبشی پیدا کرده و بعد از رسیدن پیستون به پائینترین وضعیت در داخل سیلندر جریان آن ادامه پیدا کرده و حتی اندکی پس از شروع مرحله بالا رفتن پیستون جریان ادامه دارد . این مرحله تا ابد ادامه پیدا نمیکند و پیستون بالا رونده در مقطعی خاص و در صورتی که سوپاپ ورودی باز باشد به انرژی جنبشی مخلوط غلبه کرده و آنرا به داخل مسیر ورودی سیلندر پس میزند .

پس ، بهترین وضعیت پر شدن یا اشباع سیلندر هنگامی صورت میگیرد که بسته شدن پیستون تا لحظات اولیه پس زدن مخلوط به تعویق افتد ، یعنی ضمن بهره گیری از حداکثر ( انرژی جنبشی ) مخلوط ، از هدر رفتن آن جلوگیری شود و سیلندر تا حد اکثر ممکن از مخلوط پر شود .

● باز شدن سوپاپ اگزوز :

اگر سوپاپ ورودی بعد از رسیدن پیستون به پائین ترین وضعیت ممکنه (TDC) در داخل سیلندر بسته نشده باشد و یا سوپاپ اگزوز که قبلا راجع به آن گفتیم در هنگام رسیدن پیستون به پائین ترین وضعیت ممکن باز شود چه اتفاقی خواهد افتاد ؟ اگر معتقدید که چنین اتفاقی ممکن نیست ، درست حدس زده اید . در واقع سوپاپ اگزوز قبل از رسیدن پیستون به پائین ترین وضعیت ممکن ، باز میشود . پیستون در مرحله تولید نیرو تحت تاثیر گازهای گرم به پائین رانده شده و نیروی تولید شده خودرو را به جلو می راند . با این تفاسیر چرا بعضا طراحان و مهندسین سعی دارند تا سوپاپ اگزوز کمی زودتر باز شده و مقداری از فشار داخل سیلندر کم شود؟

برای درک بهتر دلیل باز شدن سوپاپ اگزوز کمی قبل از رسیدن پیستون به پائین ترین وضعیت ممکن ، باید اشاره ای به مرحله بعدی که مرحله تخلیه سیلندر است داشته باشیم، تخلیه گازهای خروجی از طریق سوپاپ اگزوز ، در هنگام بالا آمدن پیستون نیازمند نیرو میباشد ، که این نیرو توسط میل لنگ وارد میگردد ، اگر سوپاپ اگزوز هنگامی که هنوز مقداری فشار حاصل از احتراق در سیلندر باقی مانده باز شود ، باعث می گردد که مقداری از گازهای حاصل از احتراق تحت تاثیر این فشار قبل از حرکت پیستون به بالا از سیلندر خارج شوند . با کاهش مقدار گازها ، نیروی مورد نیاز برای تخلیه سیلندر کم شده و نتیجتا بازده موتور افزایش پیدا می کند

● Overlap یا باز بودن همزمان سوپاپها:

پیستون در مسیر خود به سمت بالاترین وضعیت ممکن الباقی گازهای حاصل از احتراق را به بیرون می راند . جریان گازهای خروجی نیز مثل جریان هوای ورودی دارای انرژی جنبشی است یعنی اینکه حتی بعد از رسیدن پیستون به بالاترین وضعیت ممکن و شروع مرحله پائین آمدن پیستون جریان گاز خروجی ادامه دارد ، بدین ترتیب میتوان بسته شدن سوپاپ را تا بعد از رسیدن پیستون به بالاترین وضعیت ممکن به تعویق انداخت .

لازم بیادآوری است که هدف مکش بیشترین حجم مخلوط هوا و سوخت میباشد زیرا نیروی موتورهای درون سوز از احتراق مخلوط سوخت و هوا در داخل سیلندر ایجاد میگردد . بهترین مکش هنگامی صورت میگیرد که سوپاپ ورودی قبل از رسیدن پیستون به بالاترین وضعیت ممکن باز شود . در این لحظه سوپاپهای ورودی و سوپاپهای اگزوز به طور همزمان باز میباشند که این مرحله را Overlap یا مدت زمان باز بودن همزمان سوپاپهای ورودی و خروجی می نامند .

در اینجا این سؤال مطرح میشود که چرا گازهای خروجی که توسط پیستون به بیرون رانده میشوند ، وارد منیفولد ورودی نمیگردند ، جواب این است که طراحی مناسب منیفولد اگزوز و فشار نسبی کمتر داخل آن باعث میشوند که گازهای خروجی تحت تاثیر فشار کم منیفولد خروجی ( اگزوز ) افزایش سرعت پیدا کرده و از سیلندر خارج گردند ، انرژی جنبشی گازهای خروجی نیز بنوبه خود باعث کاهش فشار داخل سیلندر و مکش بیشتر مخلوط هوا و سوخت به داخل آن میگردند .

لحظه بسته شدن سوپاپ ورودی مهمترین نکته در تایمینگ میل سوپاپ است ، هر چند که تمام مراحل آن از اهمیت به سزائی برخوردارند . به عنوان مثال تایمینگ صحیح باز شدن سوپاپ خروجی در واقع نقطه تعادلی از کاهش مقدار کمی از نیروی تولید شده در مرحله تولید نیرو و کاهش مقداری از بار گازهای خروجی در مرحله تخلیه است ، طول مدت Overlap نیز شدیدا در دور موتور تاثیر گذار است . در موتورهائی که مجهز به سیستم تایمینگ سوپاپ معمولی هستند ، رابطه بین تایمینگ سوپاپها ثابت است . در موتورهائی که دارای یک میل سوپاپ هستند این مسئله به شکل بادامکهای روی میل سوپاپ بستگی داشته و در موتورهای مجهز به دو میل سوپاپ به زاویه میل سوپاپها نسبت به یکدیگر بستگی دارد ( در هنگام تنظیم تایمینگ در موتورهای مجهز به دو میل سوپاپ در بالای سر سیلندر (DOHC) ، پرش یک دندانه فولی سر سیلندر باعث تغییر در میزان Overlap میگردد ) . تایمینگ سوپاپها بستگی زیادی به انرژی جنبشی جریان گاز دارد ، لازم به ذکر است که هر چقدر سرعت جریان گاز بیشتر شود ، انرژی جنبشی آن به همان نسبت افزایش پیدا میکند . بدین ترتیب تغییر تایمینگ با توجه به سرعت ( دور ) موتور ، مزیتهای زیادی در بر دارد . با استفاده از این سیستم میتوان جریان گازهای ورودی و خروجی را در تمام دورهای موتور به بهترین نحو تنظیم نمود و نتیجتا گشتاور بیشتری را در تمام دورهای موتور ایجاد کرد و باعث گسترش دامنه و محدوده تولید نیروی موتور گردید .

● تایمینگ متغیر سوپاپ :

انواع سیستمهای تایمینگ متغیر سوپاپ مختلفی وجود دارند که تفاوتهای مکانیسم های عملکردی آنها نسبت به عملکرد کلی شان از اهمیت کمتری برخوردار است . تا چند وقت پیش در اکثر سیستمهای تایمینگ متغیر میل سوپاپ ، تنها یکی از دو میل سوپاپ موتور متغیر بود که البته این تغییر تنها به میزان یک پله انجام می گرفت . در این سیستم در زمان افزایش دور موتور و یا در محدوده مشخصی از آن ، ECU ( واحد کنترل الکترونیکی ) تایمینگ میل سوپاپ را تغییر میدهد و بدین ترتیب یکی از میل سوپاپها در وضعیت آوانس یا ریتارد قرار میگیرد .

در خیلی از موتورهائی که مجهز به دو میل سوپاپ در سر سیلندر میباشند (DOHC) این نوع سیستم باعث میگردد تایمینگ سوپاپهای اگزوز ( بر خلاف تصور عمومی که حاکی از اهمیت بیشتر سوپاپهای ورودی است ) تغییر پیدا کند ، البته در برخی انواع نادرتر ، تایمینگ سوپاپهای ورودی تغییر میکند .

نمونه ای از نوع دوم در برخی اتومبیلهای پورشه مشاهده میگردد . در یکی از مدلهای Porsche ۹۱۱ که مجهز به سیستم Vario Cam است ، این سیستم باعث میگردد تا تایمینگ سوپاپ ورودی بعد از رسیدن دور موتور به ۱۳۰۰ دور در دقیقه ، ۲۵ درجه تغییر کند و نتیجتا محفظه احتراق بهتر پر و خالی شود و گشتاور افزایش پیدا کند . بعداز رسیدن دور موتور به حد ۵۹۲۰ دور در دقیقه ، تایمینگ ۲۵ درجه کاهش پیدا میکند و به حد اولیه ( دور آرام ) باز می گردد و عملکرد موتور در دور موتور بالا را بهبود می بخشد . در مواقعی که درجه حرارت روغن موتور بالا رفته باشد این تغییر در دور موتور ۱۵۰۰ دور در دقیقه انجام می گیرد .

سیستمهای اولیه که در آن تنها تایمینگ یک میل سوپاپ تغییر پیدا میکند هر چند که بهتر از سیستمهای تایمینگ ثابت عمل میکنند ، با این وجود کاملا قانع کننده نیستند . موتورهای مجهز به این سیستم تنها در دو حالت و دور موتور خاص دارای عملکرد بهینه هستند . واضح است که تغییرات کوچک و متعدد تایمینگ حتی اگر در مورد یکی از میل سوپاپها اعمال شود بهتر است و اگر تایمینگ هر دو میل سوپاپ قابل تغییر باشد نور علی نور خواهد بود . دراین حالت تایمینگ هر دو میل سوپاپ دائما با توجه به شرائط عملکرد موتور ، در حال تغییر خواهند بود .

BMW اولین شرکت بود که از سیستم دو میل سوپاپ متغیر استفاده نمود و آنرا Double Vanos نامید ، ( سیستم Single Vanos آنها تنها بر یک میل سوپاپ تاثیر گذار بود ) . در موتورهای مجهز به Double Vanos ، تایمینگ هر یک از میل سوپاپها تا ۶۰ درجه تغییر میکند ، البته در موتورهای V۸ مدل M۵ میل سوپاپ ورودی تا ۵۴ درجه و میل سوپاپ اگزوز " تنها " ۳۹ درجه قابل تنظیم است و بدین ترتیب Overlap ( مدت زمان باز بودن همزمان سوپاپهای ورودی و خروجی ) از ۸۰ درجه تا ۱۲- درجه قابل تنظیم است . منظور از ۱۲- درجه این است که سوپاپهای اگزوز ۱۲ درجه قبل از باز شدن سوپاپهای ورودی بسته میشوند .

● لیفت (lift)متغیر سوپاپ :

سیستم VTEC ساخت HONDA از این جهت مشهور است که در آن لیفت و تایمینگ سوپاپ قابل تغییرند . در سیستم HONDA ، میل سوپاپهای هر سیلندر دارای دو بادامک بلند اضافی و دو انگشتی اضافی میباشند که در دور موتورهای پائین هرز میگردند . در دور موتور خاص ( معمولا دور موتور بالا ) پیمهای هیدرولیکی که بطور الکترونیکی کنترل میشوند هر سه انگشتی را به یکدیگر قفل کرده و نتیجتا بادامکهای بلندتر وارد عمل میشوند . بدین ترتیب تغییر تایمینگ و لیفت سوپاپ در یک مرحله صورت میگیرد و باعث تغییر عمده ای در عکس العمل موتور میگردد .

موتور ۲ZZ – GE تویوتا با حجم cc ۱۸۰۰ که در نسل آخر تویوتا سلیکا مورد استفاده قرار گرفته است نیز از تایمینگ و لیفت متغیر سوپاپ بهره میبرد . سیستم لیفت متغیر تویوتا هم بر سوپاپهای ورودی و هم بر سوپاپهای اگزوز تاثیر گذار است ، در این موتور تنظیم لیفت بلند میل سوپاپ در ۶۰۰۰ دور در دقیقه فعال میشود . بادامکهای بلند ، لیفت سوپاپ ورودی را ۵۴ درصد افزایش داده و به mm ۱۱.۲ میرسانند ، لیفت سوپاپ اگزوز نیز با ۳۸ درصد افزایش به mm ۱۰ میرسد .

میل سوپاپهائی که دارای لیفت زیاد هستند ، باعث افزایش مدت زمان باز ماندن سوپاپ ورودی میگردند ، بدین ترتیب هر Overlap سوپاپها از چهار درجه ( در حالت تنظیم ورودی کاملا ریتارد و لیفت دور پائین ) و ۹۴ درجه ( در حالت فول آوانس و لیفت دور بالا ) متغیر است . Overlap ۹۴ درجه معمولا در موتورهای کاملا مسابقه ای (Full race) به چشم می خورد . لازم به ذکر است نسل قبلی تویوتا سلیکا (Celica) که مجهز به موتور ۵S – FE و تنها دارای Overlap ۶ درجه بود و موتور اسپرتی cc ۲۰۰۰ با نام ۳S – GE در اولین مدل سلیکا دیفرانسیل جلو تنها ۱۴ درجه Overlap داشت

تایمینگ میل سوپاپ ورودی با توجه به دور موتور ، وضعیت پدال گاز ، زاویه سوپاپ ورودی ، درجه حرارت مایع خنک کننده موتور و حجم هوای ورودی تغییر میکند . تایمینگ میل سوپاپ ورودی در هنگام آغاز به کار موتور ( استارت ) ، سرد بودن موتور ، دور آرام و خاموش کردن موتور ، تا حد ممکن ریتارد میشود . یک پیم کنترل کننده تایمینگ میل سوپاپ را در هنگام استارت و در مرحله پس از آن قفل مینماید تا جائی که فشار روغن مناسب برقرار شود  این تدبیر برای جلوگیری از سر و صدای اضافی موتور اتخاذ شده است .

در سیستم VVTI تویوتا ، تایمینگ میل سوپاپ تا ۴۳ درجه نسبت به زاویه میل لنگ متغیر است . البته سیستم لیفت متغیر نیز در طول مدت زمان باز بودن سوپاپ تاثیر گذار است و بدین ترتیب تایمینگ را به ۶۸ درجه میرساند  با توجه به اینکه در وضعیت حداکثر ریتارد سوپاپ ورودی در دور موتور متوسط ، تایمینگ ۱۰- ۱۰ درجه قبل از TDC تا حداکثر آوانس سوپاپ ورودی در دور بالا که ۵۸ درجه قبل از TDC  بالاترین وضعیت قرار گرفتن پیستون در سیلندر  است متغیر می باشد  .

سیستم لیفت متغیر از مکانیسم تعویض بادامک برای افزایش لیفت سوپاپهای ورودی و خروجی بعد از رسیدن دور موتور به ۶۰۰۰ دور در دقیقه استفاده میکند . این سیستم هیدرولیکی توسط ECU موتور که بخشی از سخت افزار کنترل هیدرولیکی آن با سیستم VVTI مشترک است استفاده میکند . اطلاعات ورودی های آن عبارتند از : زاویه و دور میل لنگ، حجم جریان هوا ، وضعیت دریچه گاز ، زاویه میل سوپاپ ورودی و درجه حرارت مایع خنک کننده . سیستم لیفت متغیر قبل از افزایش درجه حرارت مایع خنک کننده تا ۶۰ درجه سانتیگراد فعال نمیشود . این مکانیسم شامل میل سوپاپها با دو دست بادامک میباشد که یک دست آن برای دور پائین تا دور متوسط است و سری دوم برای دورهای بالاتر موتور به کار میرود ( لیفت بالا ) . کل سیستم شامل هشت انگشتی برای هر جفت سوپاپ ، دو انگشتی ( که در طرف داخلی میل سوپاپها قراردارند ) و یک دریچه کنترل روغن که در انتهای میل سوپاپ ورودی قرار دارند ، میباشد .

با وجود اینکه این نوع سیستمهای تایمینگ و لیفت متغیر تک مرحله ای باعث افزایش قدرت میگردند ، با این حال در کاربرد واقعی بسیار خام عمل مینمایند ، به عنوان مثال تغییر تک مرحله ای در گشتاور موتور در یک موتور توربوچارج شده قابل تحمل نمیباشد .

● تایمینگ و لیفت متغیر سوپاپ :

چند خودرو ساز دیگر نیز از تغییر تایمینگ و لیفت تک مرحله ای استفاده مینمایند . جدیدا BMW سیستم Valvetronic را ارائه نموده که تحولی چشمگیر در این رابطه است . این سیستم به طور نامحسوس و غیر منقطع تایمینگ را در یکی از میل سوپاپها و لیفت سوپاپهای ورودی را تغییر میدهد . جالب ترین نکته در این سیستم عدم استفاده از پروانه دریچه گاز است زیرا موتور بازده حجمی خود را با تغییر لیفت سوپاپ ورودی تنظیم مینماید .

سیستم Valvetronic بر گرفته از سیستم Double Vanos ساخت همین شرکت است که تایمینگ میل سوپاپهای ورودی و خروجی ( اگزوز ) را به طور غیر منقطع تغییر میدهد و علاوه بر آن با استفاده از یک اهرمی که بین میل سوپاپ و سوپاپهای ورودی قرار دارد ، لیفت سوپاپهای ورودی را نیز تغییر میدهد . محور مخصوصی فاصله اهرم را از میل سوپاپ تغییر میدهد ، وضعیت محور فوق توسط یک سیستم الکتریکی تعیین میشود . وضعیت اهرم در واقع لیفت را به دستور سیستم مدیریت موتور کوچک یا بزرگ مینماید .

سیستم Valvetronic تنها از لحاظ عدم قابلیت لیفت سوپاپهای خروجی از سیستمهای الکترونیکی پنوماتیک ( بادی ) مورد استفاده در موتورهای مسابقه ای F۱ ، که عملکرد سوپاپها به طور مستقل از هم و به طور انفرادی کنترل می کنند ، کم قابلیت تر است .

پس نتیجه میگیریم هر گونه قابلیت تغییر در تایمینگ با لیفت سوپاپ برای بهبود قابلیت تنفس       ( تبادل هوا ) در هر محدوده عملکرد موتور باعث بهبود قابلیتهای آن میگردد . هر چقدر تنظیمات دقیق تر و تعداد سوپاپهای قابل تنظیم بیشتر باشد ، نتیجه نهائی بهتر خواهد شد و علاوه بر افزایش بازده باعث افزایش نرمی کارکرد و تسریع و بهبود عکس العمل موتور در تمام محدوده دور موتور آن میگردد . در موتورهای معمولی تغییر زاویه میل سوپاپ و افزایش آوانس باعث بهتر شدن بازده موتور در دور بالا میشود . هر چند که عملا نرمی کارکرد و بازده موتور را در دور پائین و دور متوسط بازده مختل میکند ( مثل میل سوپاپهائی که اصطلاحا به آنها فول ریس گفته میشود ). در نقطه مقابل این نوع میل سوپاپها انواع معمولی قرار دارند که با وجود نرمی عملکرد در دور پائین و متوسط قادر به ارائه حداکثر بازده موتور در دور بالا هستند که به آنها انواع شهری یا معمولی گفته می شود.

سیستمهای متغیر امروزی که در این مقاله سعی نمودیم نگاهی هر چند کلی به سیر تکامل و آخرین تحولات آن داشته باشیم در واقع حداکثر بازده موتور را چه در دور پائین و متوسط و چه در دور بالا ایجاد مینماید. ضمن آنکه نرمی عملکرد موتور در دور آرام و راحتی استارت آن در سرما و گرما را تضمین می نماید.

تایر اتومبیل

تایر اتومبیل


ساخت تایر:


در ساخت یک تایر انتخاب نوع لاستیک های مختلف تابع عوامل زیر است :

1 - ضخامت تایر . 2 - آج تایر و طرح آن . 3 - نوع دیواره .

طرح آج تایر تأثیر مستقیم بر روی عملکرد تایر در شرایط ومحل های مختلف دارد .البته پارامترهای دیگری نیز در ساخت تایر تأثیر گذار هستند ، مانند اندازه و پهنای تایر به دیواره آن که به Aspect Ratio معروف است و در اینجا فعلاً در مورد آن بحث نمی کنیم .

حال این سؤال پیش می آید که چرا اصولاً باید به این مسائل و به طور کلی تایر اتومبیل توجه داشت ؟

پاسخ به این سؤال عبارت است از اینکه تایر ها نقطه تماس و ارتباط اتومبیل با سطح مسیر حرکت هستند . نقطه تماسی که در بسیاری موارد از نصف سطح یک کاغذ A4 کمتر است و تایرها در نهایت تعیین کننده نحوه حرکت اتومبیل شما هستند و اینکه چگونه توقف انجام گیرد و یا در چرخش ها چگونه با شد و مواردی از این قبیل . در این مقاله تلاش شده با کمک متخصصین و طراحان تایر اتومبیل نحوه طراحی و ساخت تایر وانجام محا سبات بر روی آن به نظر خوانندگان عزیز برسد . در تهیه این گزارش متوجه خواهید شد که پروسه تولید تایر به نحوه باورنکردنی پیچیده ودشوار است . حال سؤالاتی مطرح می گردد که موارد آن به شرح زیر است :

1- تأثیر میزان فشار باد تایر ها در عملکرد آنها در عبور از مسیر های خشک و خیس چگونه است ؟

2- محاسن وعیوب استفاده از تایر های بزرگتر از استاندارد چیست ؟

3- چنانچه برای اتومبیل خود فقط یک جفت تایر نو خریداری کردید آیا باید آن ها را در جلو قرار دهید یا در عقب ؟

4- اصولاً رانندگان در صورت مواجه شدن با ترکیدگی تایر در سرعت های حدود 100 کیلومتر می بایست در انتظار چه چیزی باشند و یا چه کاری باید انجام دهند؟


تأثیر میزان فشار باد تایر ها در عملکرد آنها در عبور از مسیر های خشک و خیس چگونه است ؟


تعداد آزمایش های مختلف و گوناگونی که رانندگان شرکت میشلن به طور مستمرانجام می دهند و درجه دقت این آزمایشات وتعدادی که تکرار می شود واقعاً باور نکردنی است. در اینجا فهرستی از آنها را برای اطلاع ارائه می دهیم .

برای تعیین میزان صدای تایر که در اثر برخورد وتماس با سطح مسیر حرکت ایجاد می شود و ارتباط مستقیمی با طرح آج تایر دارد از واژه هایی مانند Sizzle که به معنای نوعی صدا است که در هنگام سرخ شدن مواد غذایی ایجاد می شود ، واژه دیگر Inpact یا صدای ناشی از برخورد است ، Boom که به معنای صدای پرطنین و زیر است . Slap که صدایی شبیه برخورد کف دست با صورت است و بالاخره Squea که صدایی همانند صدای گریه است .

میزان راحتی بستگی به شدت برخورد ، پایداری و سختی عمودی ، فشرده شدن و ریز و درشتی بافت پوششی جاده و مسیر حرکت دارد .

کیفیت عملکرد فرمان می تواند تابع عواملی از قبیل تأخیر ، قابلیت حرکت به خط مستقیم ، تعادل عقب و جلوی اتومبیل ، پایداری در انحراف های جانبی و فشرده شدن های جانبی باشد . رانندگان آزمایشی برای هر مرحله نمره ای از یک تا ده در نظر گرفتند .

محل انجام آزمایشات در فضایی به مساحت حدود 1500 هکتار در ایالت کارولینای جنوبی و متعلق به کمپانی میشلن بود . در این محل مسیر های تجهیز شده مختلفی وجود داشت ، به علاوه امکانات کامل برای انجام آزمایشات مختلف که بخش عمده آنها بر روی مسیرهای پوشیده از آب بود ونتایج به دست آمده را در ادامه مقاله مطالعه خواهید کرد .

ابتدای آزمایشات با دو اتومبیل فورد گراند ویکتوریا آغاز شد که از هر نظر با یکدیگر شباهت داشتند به استثناء فشار باد تایرها که یکسان نبود . مسیر به طول حدود 725 متر و پوشیده از آب بود که در مجاورت یک پیست خشک قرار داشت . منتهی مسیر مرطوب و پوشیده از آب نحوه رفتار اتومبیل ها را بهتر نشان داده که در سرعتهای پایین مشخص تر است .

زمانی طی یک دور پیست نشانه وضعیت کنترلی خودرو بوده و تفاوتهایی که ایجاد شد باورنکردنی بود ، چون یکی از دو اتومبیل مورد بحث توانست طول پیست را 5 ثانیه سریعتر از دیگری طی کند . حال این سؤال پیش می آید چرا ؟ جواب مشخص است فشار باد تایر .

در یکی از دو فورد گراند ویکتوریا فشار باد تایر ها به میزان 35/32 و در دیگری 32 در جلو و 25 در عقب بود که یعنی 10 درجه کمتر از رقم پیشنهادی کارخانه . آن مدلی که فشار باد تایر عقب آن کم بود نیاز به توجه زیاد داشت تا بتواند در داخل پیست به جلو رود وآنکه تایر های با فشار باد پیشنهادی داشت نیاز به توجه معمولی داشت و اتومبیل تمایل به منحرف شدن نداشت .

یکی از رانندگان میشلن در این مورد می گویید اگر فشار باد تایر ها در یک اتومبیل 5 شماره بیش از رقم و اندازه پیشنهادی باشد بهتر است از اینکه میزان آن 3 شماره کمتر از رقم پیشنهادی باشد . به همین دلیل است که چنانچه فشار باد تایر ها از 5 پوند بر اینچ کاهش یابد در اتومبیل هایی که مجهز به سیستم کنترل فشار باد تایر هستند بلافاصله این امر به اطلاع راننده می رسد .


محاسن وعیوب استفاده از تایر های بزرگتر از استاندارد چیست ؟ 

تایر های آکورا RSX به صورت استاندارد دارای اندازه ای معادل 205/55R هستند . حال چنانچه رینگ وتایر 18 و یا 20 اینچی بر روی آن ببندید ، گارانتی آن از بین رفته و اختلاف وزن هر تایر ورینگ چرخ بین 16 اینچ و 20 اینچ معادل بیش از 5/8 کیلو گرم می شود .

بسیاری بر این عقیده هستند که هرچه تایر و رینگ اتومبیل بزرگتر باشد قابلیت های هدایتی آن بیشتر است و برای پی بردن به آینکه چنین موضوعی صحت دارد یا خیر آزمایشات با استفاده از تعدادی مخروط به انجام رسید .

نتایج به دست آمده تابع یک فرمول یا فرمولهای خاصی نبودند چون تفاوت زمانی طی یک دور پیست با هر سه تایر که از نظر اندازه متفاوت بودند حدود یک ثانیه بود و این در حالی بود که هر تایر در بخشی از مسیر حرکت سریعتر و در بخش دیگری حرکت کندتر را سبب می شود .

به طور کلی تایر های پهنتر و بزرگتر در عبور از پیچها چسبندگی بیشتری دارند ولی به دلیل وزن بیشتر چابکی لازم را در خروج از دایره پیچ نداشته ضمن اینکه راننده مجبور است برای ورود به دایره پیچ زودتر سرعت خود را کاهش دهد مضافاً اینکه هرچه تایر پهنتر و بزرگتر باشد تمایل آن به انحراف در حین عبور از دایره پیچ به دلیل وزن بیشتر افزون تر است و بنابراین معمولاً این تایر ها در عبور از پیچ تولید صدا های مختلف کرده و برگرداندن فرمان به حالت طبیعی آن اندکی دشوارتر و در طول زمان بیشتری انجام می گیرد . در عوض تایر های کوچکتر و باریکتر شتاب بیشتری را برای اتومبیل به ارمغان آورده و در عبور از دایره پیچ ها چابکتر عمل می کند اما در مجموع تفاوتهای زیادی وجود ندارد که تأثیر ی در کسب رکورد طی یک دوره کامل پیست بگذارد . در بین سه تایر انتخاب شده تایر 18 اینچی در مجموع وضعیت مناسبتری داشت .

بنابر این برای آنهایی که در جستجوی رینگ وتایر های اسپرتی پهن و بزرگ هستند ذکر این موضوع لازم بوده که ممکن است با تعویض رینگ وتایر های اتومبیل آن را زیبا تر کرده و ظاهری خشن تر و اسپرتی به آن بدهید اما توجه داشته باشید که این امر باعث می گردد که سرعت اتومبیل تا حدودی کاهش پیدا کرده ، طول زمان توقف آن بیشتر شود ، واکنشهای فرمان در حد انتظار شما نخواهد بود و سواری آن نیز سخت تر و پر صدا تر می شود . بنابراین همه چیز فقط ظاهر نیست .



چنانچه برای اتومبیل خود فقط یک جفت تایر نو خریداری کردید آیا باید آن ها را در جلو قرار دهید یا در عقب ؟


حال می پردازیم به اینکه اگر فقط دو تایر اتومبیل شما فرسوده شده و نیاز به تعویض داشته باشد چه کار باید کرد ؟

فرض کنید اتومبیل شما یک نیسان آلتیما است وتایر های عقب آن در حد 50 درصد آج داشته ولی تایرهای جلویی کاملاً صاف و از بین رفته اند . آیا شما با مراجعه به فروشگاه های عرضه کننده تایر اقدام به تعویض تایر های جلو می کنید و به نظر شما این کار صحیح است ؟ برای اینکه متوجه شویم چه عملی بهتر است ، ابتدا دو دستگاه نیسان آلتیما که کاملاً شبیه بودند انتخاب شد و در یکی از آنها دو تایر نو در جلو و تایرهای 50 درصد کارکرده در عقب قرار داده و در دیگری عملی کاملاً برعکس انجام شد ، یعنی تایرهای نو در عقب و کهنه برای جلو انتخاب شد .

در آزمایشی که بر روی یک پیست یا پوشش بتونی و به طول حدود 800 متر به انجام رسید در تست حرکت مارپیچی اتومبیلی که تایرهای جلوی آن کارکرده بود به سرعت 5/88 کیلومتر دست یافت . در مرحله بعدی همین آزمایش توسط اتومبیلی انجام گرفت که تایرهای جلوی آن نو بودند و مجدداً همان سرعت 5/88 کیلومتر در ساعت بدست آمد .

تفاوت دو اتومبیل این بود که در اتومبیل اول تنها مشکلی که وجود داشت این بود که بعضاً احساس شد عملکرد فرمان سبک است و راننده ترجیح می داد برای جلوگیری از بروز پدیده انحراف قسمت عقب سرعت خود را کاهش دهد و در حالی که در آزمایش دوم قسمت عقب کاملاً منحرف شد و اتومبیل به راحتی از مسیر خارج می شود و کنترل خود را از دست می داد . آزمایش دوم سه بار تکرار شد تا اینکه رانندگان متوجه شدند که چگونه باید جلوی انحراف اتومبیل گرفته می شد .

اما موضوع این است که در شرایط واقعی امکان انجام سه بار آزمایش برای پیشگیری از وقوع حادثه وجود ندارد و تصادف حتمی است . بنابراین اگر در آینده فقط دو تایر نو برای اتومبیل خود خریداری کردید آنها را در اکسل عقب نصب کنید و تایر های کهنه تر خود را در جلو قرار دهید و این موضوع هیچ ارتباطی به اینکه اتومبیل شما دیفرانسیل جلو یا عقب بوده ندارد .



اصولاً رانندگان در صورت مواجه شدن با ترکیدگی تایر در سرعت های حدود 100 کیلومتر می بایست در انتظار چه چیزی باشند و یا چه کاری باید انجام دهند؟

اگر با اتومبیل خود در حال حرکت هستید و به ناگهان با پدیده ترکیدن تایر مواجه شدید ، از اینکه بلا فاصله پای خود را از روی پدال گاز بردارید جداً پرهیز کنید و به هیچ عنوان از ترمز استفاده نکرده و به جای آن سعی کنید پای خود را برروی پدال گاز قرار داده و به تدریج فشار پای خود را بر روی پدال گاز کاهش دهید و با استفاده از فرمان سعی کنید به آرامی در کنار جاده یا خیابان توقف کنید .

چنین پیشنهاداتی ممکن است غیر عادی به نظر برسد و انجام آن برای شما دشوار باشد ولی کاملاً شدنی است ونتایج آن نیز بسیار درخور تأمل است . این روش وپیشنهاد توسط متخصصین کمپانی میشلن زمانی ارائه شد که فیلم ویدئویی یک راننده آزمایشی کمپانی میشلن در مورد ترکیدن تایر اتومبیل به معرض نمایش در آمد وطی آن راننده عملی را انجام داده بود که اغلب افراد در چنین شرایطی انجام می دهند و ملاحظه کرده بودند که اتومبیل به طرز باور نکردنی از مسیر اصلی منحرف شده و در جهتی خلاف حرکت خود قرار گرفته بود که چنانچه در یک مسیر پر ترافیک انجام می شد بروز تصادف اجتناب ناپذیر بود ; لذا در صورت ترکیدن تایر اتومبیل پای خود را به آرامی از روی پدال گاز بردارید و هیچگاه از پدال ترمز استفاده نکنید .



توصیه هایی برای ایمنی بیشتر :

فشار باد تایرهای اتومبیل خود را حداقل یکبار در ماه کنترل کنید .

چنانچه فشار چند پوند بیشتر از حد باشد بهتر است تا اینکه کمتر از حد پیشنهادی باشد .

تایرهای جدید را همواره در عقب قرار دهید .

در انتخاب رینگ و تایر جدید از انواع بسیار بزرگ جداً خودداری کنید چرا که شتاب اتومبیل را کاهش داده ، ترمزگیری ضعیف شده و قابلیت هدایت اتومبیل مشکل خواهد شد .



منابع :

مجله ماشین/ شماره پیاپی 263 / آذرماه 1383 /شماره3

برگردان ونوشته : مهندس کیوان بنی هاشمی